Afzwaaiend SCP-directeur Kim Putters: “Gebrek burgerperspectief in overheidsbeleid is systemisch”

Kim Putters is na negen jaar vertrokken als directeur bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Hij ziet dat de kloof tussen de haves en de have-nots zich alleen maar verdiept heeft in die jaren en concludeert: “Het gebrek aan burgerperspectief in overheidsbeleid is systemisch.”

Rond dezelfde tijd dat Café Weltschmerz het levenslicht zag, werd Putters directeur van het SCP. Waar het medium van oprichter Max von Kreyfelt via gesprekken keer op keer de vinger op de zere plek probeerde te leggen, bracht het planbureau rapport na rapport uit over de koopkracht van de burger, diens (gebrek aan) vertrouwen in de politiek en de verhouding tussen burger en overheid. Heeft het geholpen?

Tijdens zijn dienstverband mocht het voormalige Eerste Kamerlid van de PVDA de bevindingen van het SCP voorleggen aan de politiek en uitdragen in de media. Daar maakte hij volop gebruik van. Vanwege zijn afscheid duikt zijn naam nu weer vaak op in kranten, tijdschriften en op t.v.

Visie

In zijn terugblikken komt de politiek er niet goed vanaf: de overheid ziet de burger als klant van de BV Nederland, en bestuurt het als het ware als een manager. Een maatschappelijke visie ontbreekt echter. Met een minister-president (het premierschap van Mark Rutte liep ongeveer gelijk op met dat van het directeurschap van Putters) die visie ziet als een hinderlijke belemmering voor het zicht (ja, dat is tegenstrijdig), is dat geen gekke gedachte.

Het gebrek aan visie is op een andere manier ook kwalijk. Wat overblijft zijn namelijk technocratische besluiten. Die zijn slechts ogenschijnlijk neutraal, want er schuilt wel degelijk een mens- en wereldbeeld achter de besluiten die worden genomen. Dat is vaak eerder gebaseerd een wensbeeld dan een realistisch beeld van de burger, betoogt Putters in De Volkskrant. De cijfers ondersteunen voor een deel dat wat men wíl zien en worden dus niet objectief ingezet.

De kloof

Dat wensbeeld is mede te danken aan de groeiende kloof in Nederland. Gescheiden werelden met aan de ene kant mensen met een eigen huis, een vaste baan, een goede opleiding. Aan de andere kant mensen met flexibele arbeidscontracten, mensen die verstrikt raken in de bureaucratische molen, een sociale klasse van werkende armen en structurele achterblijvers. Beleidsmakers zijn het contact kwijtgeraakt met dat deel van de bevolking. Het kan zich niet (meer) inleven in de noden, de angsten en idealen van velen.

Er lijkt een kentering te komen, gezien de aandacht voor kansen(on)gelijkheid in onder andere het onderwijs en de woningmarkt. Gesegregeerde scholen en wijken zijn langzaamaan niet meer te negeren. Net zomin als de werkomstandigheden van het personeel op Schiphol. De wal keert het schip op een gegeven moment.

Geen perspectief

Hoe dat zal verlopen, is nog onduidelijk. In zijn afscheidslezing zegt hij: “Het gebrek aan burgerperspectief in overheidsbeleid is systemisch.” Tel daar de uitspraak ‘de samenleving legt het af tegen de politiek’ bij op en er blijft een weinig optimistisch beeld over.

Bij Uitgeverij Prometheus verscheen het boek(je) ‘Het einde van de BV Nederland’. Het is voor de opvolger van Putters te hopen dat er daadwerkelijk een einde komt aan de BV Nederland en dat daar een bezield en betrokken land voor terugkomt, zodat hij over een paar jaar positiever terugkijkt op zijn rol bij het SCP.

Hieronder een kort fragment van het recente gesprek tussen Rick Nieman  en Putters bij WNL op Zondag.