‘Bewapenen en nog eens bewapenen…Tot de laatste Oekraïner gesneuveld is?’ Theologen en predikanten spreken zich uit in open brief

‘Voorkom een totale, uitzichtloze oorlog in Europa voor het te laat is.’ Met die woorden eindigen theologen, predikanten en vredesactivisten hun open brief aan Europese politici. Ze zien een oorlogszuchtige houding van het Westen, een van ‘bewapenen en nog eens bewapenen’ en dat baart hen grote zorgen.

In de brief merken de ondertekenaars op dat er in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne partij wordt gekozen voor laatstgenoemde land, ‘dat heet dan steun aan het heldhaftige Oekraïense volk.’ De mogelijkheid om het conflict (of ‘de oorlog die niet uit de lucht komt vallen’) te beëindigen wordt hardnekkig terzijde gelegd.

Heilloze weg

Daarnaast zien mensen zoals Thomas Quartier (hoogleraar theologie en theoloog des vaderlands),  Jan van der Kolk (oud-voorzitter werkgroep vluchtelingen Raad van Kerken) en Marie-Anne van Erp (voorzitter Haags Vredesinitiatief) dat er zich niet langer meer sprake is van een oorlog tussen twee landen maar tussen ideologieën. Maar ‘dan is de oorlog in feite nooit voorbij.’

Ze sluiten af met een christelijke oproep aan Europese politici: ‘keer terug van de heilloze weg.’

Poetinpropaganda

De brief is ondertekend door vele prominente dominees en mensen uit de (christelijke) vredesbeweging. Ze krijgen bijval, maar kritiek is er ook. Journalist van het Nederlands Dagblad spreekt van een ‘verbijsterende open brief’ en de voormalige theoloog des vaderlands Stefan Paas geeft aan: ‘Zelden zoiets doms gelezen.’ Daarnaast schrijft hij op Twitter: ‘Je reinste Poetinpropaganda.’

Niet alleen dom, trouwens. Dit is je reinste Poetinpropaganda. Russische beïnvloeding werkt blijkbaar. Waarom Poetin wél Oekraïne heeft ‘overvallen’ heeft hij overigens glashelder gemaakt. Koortsdromen over herstel tsarenrijk. > pic.twitter.com/wTflBSN3sZ

— Stefan Paas (@StefanPaas) June 8, 2022

De gehele open brief

Omdat de brief kort maar krachtig is, is besloten het hieronder in zijn geheel te plaatsen.

Voor het te laat is
Rusland heeft Oekraïne overvallen. De verontwaardiging daarover is terecht. De beelden
van wat de oorlog aanricht spreken boekdelen. Dat Poetin het internationale recht aan zijn
laars lapt staat buiten kijf. Maar deze oorlog komt niet uit de lucht vallen. Poetin maakte al
lange tijd duidelijk dat een NAVO-lidmaatschap voor hem de rode lijn is die niet ongestraft
mocht worden overschreden. Het Westen bleef echter categorisch weigeren Poetin tegemoet
te komen.

Wat ons zorgen baart is dat het antwoord van het Westen op de oorlog niet is uit alle macht
te proberen de oorlogvoerende partijen zo snel mogelijk tot een akkoord te bewegen maar:
bewapenen en nog eens bewapenen. Dat heet dan steun aan het heldhaftige Oekraïense
volk maar betekent wel dat de oorlog voortduurt met alles wat daar aan verschrikkingen bij
hoort. Onduidelijk is of het Westen nog een idee heeft waar de oorlog eindigt. Tot de laatste
Oekraïner gesneuveld is? Of tot Oekraïne de oorlog gewonnen heeft? Wat moeten wij ons
daar precies bij voorstellen?

Wat ons ook zorgen baart is dat de inzet van de oorlog intussen niet meer een lokale oorlog
tussen Rusland en Oekraïne is maar, zoals onze minister van buitenlandse zaken Hoekstra
onlangs verklaarde, tussen twee ideologieën, een krachtmeting tussen democratie en
autocratie. Als dat zo is, dan is Rusland – en hetzelfde geldt voor het eveneens
autocratische China – geen onderhandelingspartner meer. Dan is het alleen nog maar de
vijand die verslagen moet worden. Dan is de oorlog, ook als die in Oekraïne beëindigd wordt,
in feite nooit voorbij. En dat in een wereld die juist is aangewezen op samenwerking, willen
wij de globale crises, klimaat en armoede, nog kunnen oplossen.

Wij roepen de Europese politiek op: keer terug van de heilloze weg van het bewapenen van
Oekraïne en het verder isoleren van Rusland. Voorkom een totale, uitzichtloze oorlog in
Europa voor het te laat is!

Ondertekenaars open brief “Voor het te laat is”
Henk Baars (voorzitter vereniging Kerk en Vrede)
Dick Boer (emeritus docent aan de Theologische Faculteit van de UvA)
Gijs den Boer (voorzitter stichting 2of3bijEEN)
Dr Egbert Boeker (oud-hoogleraar natuurkunde Vrije Universiteit)
Jan Compagner (Woerden, emeritus-predikant in de Protestantse Kerk in Nederland)
Harm Dane (voormalig beleidsmedewerker van de Protestantse Kerk in Nederland)
Prof. dr. Jolle Demmers (hoogleraar Conflict Studies, Universiteit Utrecht)
Marie-Anne van Erp (voorzitter Haags Vredes Initiatief)
Marjolein Gardien (bezorgde (groot)moeder, docent, bestuurslid Haags Vredesinitiatief)
Ds. Dr. Margriet Gosker [Venlo]
ds. Bram Grandia

Gerrit de Groot (Den Haag, emeritus predikant PKN)
Paul Jonas (arts/econometrist, docent Leids Universitair Medisch Centrum)
Karl van Klaveren (vrijzinnig predikant in Den Haag)
Jan van der Kolk (oud-voorzitter werkgroep vluchtelingen Raad van Kerken)
P.A.Kuhlmann diaken (Parochie de Vier Evangelisten Den Haag)
José van Leeuwen (gepensioneerd. Werkend in hospice )
Derwisj A.Maddoe (voorzitter Federation Islamic Organisations)
Sameer Mehendale (schrijver, Amsterdam)
Jannie Nijwening (geestelijk verzorger)
Harry Pals (emeritus predikant Protestantse kerk en voorzitter Vereniging voor Theologie en
Maatschappij)
Prof. dr. Ferenc Postma [Venlo]
Prof. Dr. Thomas Quartier osb (Hoogleraar Theologie Radboud Universiteit Nijmegen
Theoloog des Vaderlands)
Jan Schaake (werkgroep inclusieve veiligheid)
Willem Schinkel (hoogleraar social theorie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam)
Tim Stok (commercieel ondernemer, sociaal ondernemer en kerkbestuurder HH Martelaren
van Gorcum Amsterdam)
Piet Vliegenthart (Utrecht, emeritus predikant PKN)
Greetje Witte-Rang (secretaris Theologische Werkgroep Kerk en Vrede)
Jaco Zuurmond (predikant/academiepredikant Enschede)