Burgers houden hart vast: presidentsverkiezingen hebben Brazilië diep verdeeld

Brazilianen gaan massaal de straat op vanwege de verkiezingsuitslag van de presidentsverkiezing onlangs. Ze menen dat de verkiezingen zijn gestolen.

Eind oktober won Luiz Inácio Lula da Silva, beter bekend als Lula, nipt van zijn tegenstrever Jair Bolsonaro. De oud-president (2003-2010) Lula bleef volgens de officiële cijfers de politiek leider van de voorbije jaren met slechts een paar procentpunten  voor.

De uitslag wordt betwist door Bolsonaro, die wees op niet-werkende stemmachines. In de weken na de verkiezingen gaan burgers massaal de straat op. Maar daar blijft het niet bij. Het leger lijkt aan de kant van de voorman van de Partido Liberal (PL) te staan. Matthew Tyrmand sprak erover. Zie onderstaande video.

Polarisatie

Of de verkiezingen nu wel of niet gestolen zijn, vast staat dat Brazilië diep verdeeld is. In bepaalde opzichten zijn er parallellen te trekken tussen de situatie in de Verenigde Staten, waar de recente midterm verkiezingsuitslag wordt betwist, en het Zuid-Amerikaanse land.

De beschuldigingen over en weer laten goed zien dat het wantrouwen groot is: ‘Lula is een crimineel net als Maduro en hij moet terug naar de gevangenis!’ laat een (door Tyrmand doorgeplaatste) tweet van Yes Brazil USA zien.

We will not let this happen. The thief will would not go up the Presidential ramp. Lula is a criminal just like Maduro and he will return to jail along with Alexandre de Moraes and his accomplices!! ⁦@JorgeGalicia95⁩ ⁦@jar_cuba⁩ https://t.co/mBIcjJ4YKc

— Yes Brazil USA (@YesBrazilUSA1) December 5, 2022

Extreemlinks

Lula’s verleden is niet brandschoon. Hij was betrokken bij diverse corruptieschandalen. De lijntjes tussen politiek, de rechterlijke macht en het (genationaliseerde) bedrijfsleven werden de afgelopen jaren keer op keer blootgelegd.

Bovendien wordt hij regelmatig neergezet als gevaarlijke communist (zie onderstaande video van Channel 4), een tweede Nicolás Maduro zoals in bovenstaande tweet ook duidelijk wordt. Lula als extreemlinks neerzetten is discutabel.

Hij is weliswaar  voorstander van een sociaaldemocratisch beleid, maar heeft dat nooit zo ver doorgevoerd zoals Maduro en diens voorganger Hugo Chavez in Venezuela. Brazilie dreigt de kant op te gaan van landen als Argentinië en Chili, beweert Tyrmand. Of er daar echter daadwerkelijk sprake is van ‘extreem links-marxistisch beleid (zie deze video, na 10:30 minuten), is de vraag.

Extreemrechts

Andere bronnen laten juist een beeld zien van een ‘Trump-on-steroids’, een extreemrechts gevaar in het immense land. Arjen Lubach voorzag het Nederlandse publiek jaren geleden van een mening: “Waar staat Bolsonaro in het politieke spectrum? Je neemt Trump, daar ga je naar rechts, daarna weer naar rechts, dan kom je aan bij Duterte (destijds president van De Filipijnen, red.) , aan hem moet je het nog eens vragen, dan ga je weer een stuk naar rechts, en als je daar Robert Jensen ziet staan, dan ben je net iets te ver… een paar stappen terug, daar staat ‘ie.”

WEF

De positionering van Bolsonaro komt ook uit een andere hoek, die van het WEF. Want Lula is een ‘WEF-puppet’… Wie het weet mag het zeggen. In ieder geval stelde het de verkiezingsrace voor als een ‘politieke titanenstrijd‘ tussen ‘de extreemrechtse president Jair Bolsonaro en de centrumrechtse voormalige president Luiz Inácio Lula da Silva.’

Het klinkt als een strijd tussen gevaarlijk rechts en een gematigd alternatief. Maar dat is wellicht slechts interpretatie. Voor verdere duiding verwijst de netwerkorganisatie naar een aantal artikelen van onder meer Der Spiegel en Chatham House. Hoeveel objectiviteit kan men echter verwachten van deze Strategic Partners?

Cherry Picking

Zo ontstaat er al snel een dynamiek van enerzijds verdachtmakingen en anderzijds cherry picking langs ideologische lijnen. Dan zal er op worden gewezen dat Lula zich  lovend heeft uitgesproken over klokkenluider Julian Assange en zijn vervolging veroordeelde. Of dat hij, in tegenstelling tot Bolsonaro, ‘de Palestijnse zaak‘ ondersteunt.

Daar staat de support van onder andere evangelische christenen  en Braziliaanse voetballers zoals superster Neymar tegenover. Die geluiden sneeuwden in de media hier en daar wellicht wat onder. Waar het Twitter aangaat zegt Elon Musk: ‘Ik heb een hoop verontrustende tweets gezien over de recente verkiezingen in Brazilië. Als die tweets accuraat zijn, zou het goed mogelijk zijn dat Twittermedewerkers hun voorkeur hebben uitgesproken voor linkse kandidaten.’

I’ve seen a lot of concerning tweets about the recent Brazil election. If those tweets are accurate, it’s possible that Twitter personnel gave preference to left wing candidates.

— Elon Musk (@elonmusk) December 3, 2022

Onrust

De verkiezingen zijn voorbij en de kans dat de uitslag op legale wijze wordt herroepen, is zo goed als nul. De onrust houdt aan en de militairen lijken voor een (groot) deel op de hand van Bolsonaro. Qua aanhang ontlopen de beide partijen elkaar nauwelijks en de stemmen die rust en vrede prediken, zijn moeizaam te horen. Een flink aantal burgers is bewapend. Mensen houden hun hart vast, want in dit klimaat is de kans klein dat Lula vanaf 2023 soepel zal kunnen aantreden als president.