Canada wil wapenbezit aan banden leggen: goed nieuws of catastrofe?

Na twee dodelijke schietpartijen in de VS vorige maand is de discussie over wapenbezit weer in alle hevigheid losgebarsten. Buurland Canada kent soortgelijke wet- en regelgeving voor wapens en wil daar een eind aan maken. Premier Justin Trudeau: “Mensen moeten naar het park of naar een verjaardagsfeestje kunnen gaan zonder zich zorgen te maken over een verdwaalde kogel.”

De politiek leider van Canada sprak tijdens een persconferentie over het nieuwe wetsvoorstel, dat nog door het parlement moet worden goedgekeurd. Als dat het geval is, zal de wet vanaf het najaar gelden.

Niet nodig

De premier wil een einde maken aan de verkoop en import van vuurwapens, en wapenvergunningen makkelijker in kunnen trekken. Degenen die al een wapen bezitten hoeven die in principe niet in te leveren. “Afgezien van schietsportbeoefenaars en jagers, heeft niemand in Canada in zijn dagelijks leven een vuurwapen nodig,” aldus Trudeau.

Hij refereerde aan de zorgen die vele van zijn landgenoten zouden hebben wanneer ze zich in het openbare leven begeven. “Mensen moeten naar het park of naar een verjaardagsfeestje kunnen gaan zonder zich zorgen te maken over een verdwaalde kogel.”

Hieronder de persconferentie van Justin Trudeau (was het al opgevallen? In Canada is het dragen van een mondmasker nog heel ‘gewoon’).

Aanleiding

De overheid wijst niet direct naar de VS, waar in mei twee grote schietpartijen plaatsvonden: in Buffalo en Uvalde vielen vele dodelijke slachtoffers, in het laatste geval bijna twintig kinderen. Trudeau zegt wel dat “we alleen maar naar het zuiden van onze grens te kijken om te zien dat, als we nu niet snel en krachtig handelen, het (wapengeweld) alleen maar erger zal worden en moeilijker om te stoppen.”

Ontvangst

Het vuurwapengeweld in Canada neemt toe, net als het aantal geregistreerde pistolen. Dat is tussen 2010 en 2020 met 71 procent gegroeid: er zijn nu meer dan een miljoen op een bevolking van 38 miljoen mensen.

Met name mensen in de meer afgelegen gebieden hebben mensen wapens voor hun eigen veiligheid en voor de jacht. De politie is er in de uitgestrekte gebieden vaak in geen velden of wegen te bekennen, en de jacht op wild kent een lange traditie. In die gebieden zijn mensen dan vaak ook niet positief over het voorstel. Over het algemeen kijken mensen in de steden er positiever tegenaan. Het zijn de stedelijke gebieden waar de aanhang van Trudeau het grootst is.

Discussie

De discussie over wapenbezit is niet hetzelfde in de VS en Canada- het zijn twee verschillende landen met een andere cultuur, geschiedenis en wetgeving. Er zijn wel een aantal parallellen te ontdekken. Zo wordt er in beide landen gewezen op het recht van zelfverdediging, en beweren mensen dat ‘pistolen niet doden, maar mensen.’

Maar soepele wapenwetgeving verlaagt de drempel tot wapengeweld enorm, stellen voorstanders van strenger beleid. Wie aan een wapen wil komen, komt er toch wel aan, brengen tegenstanders daar tegenin. Er moet dus harder worden opgetreden tegen individueel wapenmisbruik en criminele bendes, menen ze.

Raquel Danchos opvattingen liggen ook in die lijn. Het conservatieve parlementslid viel Trudeau aan in het parlement: “Deze wet zal niet helpen. U bent te soft geweest voor criminaliteit in dit land en u zou achter de criminelen aan moeten gaan.” Ze voegde daaraan toe dat criminele bendes verantwoordelijk zijn voor illegale wapenhandel die het geweld in de steden voedt. “Daar ligt de oorzaak.”

The Prime Minister's new handgun ban will do nothing to take weapons away from the violent criminals causing chaos on our streets.

Today I questioned the Prime Minister on his misguided and ineffective approach to gun crime.#cdnpoli pic.twitter.com/24f7jbWICJ

— Raquel Dancho (@RaquelDancho) May 31, 2022

Voorstellingsvermogen

De wapencultuur in Canada (en nog meer die van de VS) gaat veel Nederlanders hun voorstellingsvermogen te boven. Misschien kunnen ze denken aan een liberaal beleid – een waarbij men zicht houdt op dat wat men in de hand wil houden; anders verdwijnt het immers naar het criminele circuit en is de controle weg.

De regulering bestaat al. Nu moet er gekeken worden naar de illegale handel in wapens, want juist daar ligt het probleem, zoals Dancho al aangaf. Om haar argument kracht bij te zetten, bracht ze een bericht van Tristin Hopper, columnist van The National Post, onder de aandacht: ‘Stel je voor dat mensen misdaden blijven plegen onder invloed van drank van de zwarte markt, en dat de overheid daarop zou reageren door steeds strengere controles op legale slijterijen.’

Hopper geeft zelf aan dat hij de kwestie wat versimpelt maar ‘dat dit ongeveer het wapendebat beschrijft.’ Heeft hij een punt, of gaat zijn vergelijking wel erg mank?

Imagine people kept committing crimes while hopped up on black market liquor, so the government kept responding with tighter controls on legal liquor stores. I'm simplifying somewhat, but this roughly describes the Canadian gun control debate.

— Tristin Hopper (@TristinHopper) May 30, 2022

Geen zorgen?

Journaliste Candice Malcolm vindt dat de discussie in Canada niet helemaal zuiver is. Ook zij gebruikte Twitter om haar boodschap te delen. Ten eerste haalt ze de aanval op rechtmatige wapenbezitters aan. Die hoeven zich geen zorgen te maken. Of toch wel?

Wapenvergunningen kunnen, als de wet erdoor komt, makkelijker worden ingetrokken. Dat iemand die zich schuldig maakt aan huiselijk geweld zijn wapen moet inleveren, daar is iets bij voor te stellen. Kwestie van risicobeheersing. Maar hoe ruim wordt de wet straks geïnterpreteerd? Moet iemand die deelneemt aan een Vrijheidskaravaan of iets soortgelijks, straks vrezen voor zijn vergunning? Waarom niet, zou men kunnen denken: rekeningen van deelnemers en sympathisanten werden begin dit jaar al bevroren.

Monopolie

En zo komt een van de voornaamste argumenten voor voorstanders van burgerlijk wapenbezit aan bod. Vroeg of laat zal de groep die nu nog een wapen heeft, overlijden. In de toekomst zal de verdeling van wapens in het land er dan heel anders uitzien. De overheid zal dan het monopolie op wapens hebben. De wapens van de burger om zichzelf te verdedigen tegen de overheid, worden hem met de maatregel uit handen geslagen.

Desinformatie

Genoeg om over te praten en genoeg om te (her)overwegen. Dan moet er wel sprake zijn van een vrij debatklimaat. Dat is er nu echter niet, meent Malcolm. Verwijzend naar Trudeau schrijft ze: ‘Het ergste is dat hij nu alle kritiek en iedere criticus beschuldigt van het gebruik van “desinformatie en misinformatie.”

There are many egregious levels to Trudeau’s response here — this legislation targeting lawful gun owners does not, in fact, impact lawful gun owners — but the worst part is how he now casually accuses any and every critic of peddling “misinformation and disinformation.” https://t.co/HWEXTrBHmT

— Candice Malcolm (@CandiceMalcolm) June 1, 2022