Chronische stress: het daadwerkelijke ‘biologische wapen’ in crisistijd – Dit kun je doen

Stress is een onvermijdelijk onderdeel van het leven en kan in veel gevallen nuttig zijn. Het kan ons helpen om snel te reageren op bedreigende situaties en ons lichaam in staat stellen om snel te handelen. Echter, wanneer stress langdurig aanhoudt, kan het leiden tot chronische stress, wat op zijn beurt weer kan leiden tot vele gezondheidsproblemen.

De afgelopen jaren hebben we als collectief massaal stress ervaren, veroorzaak door verschillende, aangejaagde angsten: Angst voor een virus of je familie hieraan te verliezen, angst voor de snode plannen van de overheid, angst om je baan te verliezen, angst om ‘er niet meer bij te horen’, angst om constant in de gaten te worden gehouden en meer. De stress die hierbij komt kijken maakt ons echter alleen maar zwakker: zowel mentaal als fysiek.

In dit artikel bespreek ik wat chronische stress is, wat het doet met je lichaam en hoe het bijdraagt aan chronische ziekten. Ook bespreek ik hoe je chronische stress kan elimineren.

Wat is chronische stress?

Stress is een doodnormale reactie van ons lichaam op situaties die uitdagend, bedreigend of gevaarlijk zijn. Wanneer we worden geconfronteerd met een dergelijke situatie, worden onze bijnieren gestimuleerd om het hormoon cortisol vrij te maken. Cortisol helpt ons om snel te reageren en ons lichaam in staat te stellen om snel te handelen. Wanneer de stressor verdwijnt, keert ons lichaam terug naar een normale toestand.

Chronische stress treedt op wanneer we worden blootgesteld aan stressoren die langdurig aanhouden en ons lichaam niet de kans geven om terug te keren naar een normale toestand. Het kan bijvoorbeeld optreden bij langdurige werkstress, familieproblemen, financiële stress of gezondheidsproblemen – of tijdens een ‘pandemie’.

Wat doet chronische stress met je lichaam?

Chronische stress kan een verscheidenheid aan lichamelijke en psychische klachten veroorzaken. Wanneer ons lichaam langdurig wordt blootgesteld aan cortisol, kan dit leiden tot insulineresistentie en een laaggradige ontsteking. Dit zijn beide factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van chronische ziekten.

Insulineresistentie

Insulineresistentie treedt op wanneer ons lichaam minder gevoelig wordt voor insuline, het hormoon dat verantwoordelijk is voor het reguleren van onze bloedsuikerspiegel. Wanneer ons lichaam minder gevoelig is voor insuline, moet ons lichaam meer insuline produceren om dezelfde hoeveelheid suiker uit ons bloed te halen. Dit kan leiden tot hoge bloedsuikerspiegels en uiteindelijk tot diabetes.

Laaggradige ontsteking

Een laaggradige ontsteking treedt op wanneer ons immuunsysteem wordt geactiveerd door een chronische bron van stress. Dit kan leiden tot een constante ontstekingsreactie in ons lichaam. Een laaggradige ontsteking wordt geassocieerd met een verhoogd risico op verschillende chronische ziekten, waaronder hartziekte, diabetes en kanker.

Basis van chronische ziekten

Insulineresistentie en laaggradige ontsteking zijn beide factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van chronische ziekten. Chronische ziekten, zoals diabetes, hartziekte, obesitas en kanker, zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de ziekte- en sterftecijfers wereldwijd. Door chronische stress te vermeden, kan het risico op het ontwikkelen van deze ziekten toenemen.

Naast insulineresistentie en laaggradige ontsteking kan chronische stress ook leiden tot andere gezondheidsproblemen, zoals hoge bloeddruk, slaapproblemen, spijsverteringsproblemen en mentale gezondheidsproblemen, zoals angst en depressie.

Hoe kun je chronische stress verminderen?

Het verminderen van chronische stress kan een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van gezondheidsproblemen. Er zijn verschillende strategieën die je kunt gebruiken om chronische stress te verminderen, waaronder:

1. Identificeer de bron van stress en zoek manieren om deze te verminderen of te elimineren. Dit kan betekenen dat je prioriteiten moet stellen, grenzen moet stellen of (onbewuste) reacties op een situatie moet herprogrammeren.

2. Zoek manieren om te ontspannen en te ontstressen, zoals yoga, meditatie, mindfulness, massage of aromatherapie.

3. Zorg voor voldoende slaap, beweging en gezonde voeding om je lichaam en geest te ondersteunen.

En misschien wel het belangrijkste:

4. Bescherm je tegen de energie en stress van anderen. Het is belangrijk om je bewust te zijn van stress die je overneemt uit je omgeving, stress die niet ‘noodzakelijk’ is en ‘angsten die zijn aangepraat’. Moet je de trein halen? Word je achterna gezeten door een leeuw en wil je dit overleven? Heb je morgen een belangrijke deadline? Prima, gebruik de stress om je doel te behalen, maar zet deze daarna weer ‘uit’. Stel jezelf tijdens het ervaren van stress de vraag: is dit voor mij noodzakelijk, kan ik deze stress gebruiken? Als het antwoord ‘nee’ is, probeer dan je ademhaling tot rust te brengen en iets te doen dat jou relaxt maakt.