Desinformatie of onwelgevallige informatie bij ON? “Geef dan voorbeelden…”

De ombudsman van de Publieke Omroepen bracht vorige week een rapport uit over de journalistiek van Ongehoord Nederland (ON) naar aanleiding van ‘klachten over mogelijke schending van de Journalistieke Code in publicaties van de omroep.’ Margo Smit beoordeelde de klachten als ‘deels terecht’. Volgens Arnold Karskens, oprichter van de omroep, is zij echter niet objectief: “Ze heeft het over een patroon van onjuiste informatie, maar dat zijn vaak meningen waar ze zich niet in kan vinden.”

Zie je wel

Het lijvige rapport van de Ombudsman werd in vele media aangehaald. ‘Zie je wel, Ongehoord Nederland deugt niet en nu staat het ook zwart op wit,’ was de teneur in veel gevallen. BNR kopte ‘Ombudsman maakt gehakt van Ongehoord Nederland’. Özcan Akyol schreef: ‘We hebben met kwaadaardige ophitsers te maken die altijd het verhaal van destructieve complotdenkers zullen verkondigen.’

Het online magazine Joop van BNNVARA, dat de omroep maanden geleden nog betitelde als een ‘extreemrechtse complotdenkersgroep’ haalde dit eruit: ‘Ombudsman: Ongehoord Nederland verspreidt desinformatie.’ Kranten zoals het NRC en Nederlands Dagblad brachten iets soortgelijks.

Reddingsboei

Maar wat stond er nu eigenlijk in de rapportage? Wie het precies na wil lezen kan het pdf-bestand hier openen. De Dagelijkse Standaard heeft het doorgenomen en signaleert in het rapport een ‘life saver’, een reddingsboei voor de omroep. Hieronder de geciteerde strohalm volgens hun artikel.

“Ik kan niet één geval, bij één bepaalde omroep veroordelen als het publiek dezelfde dingen signaleert bij andere programma’s, ook al gebeurt het daar dan minder frequent of systematisch. Om die reden raakte dit onderzoek ook journalistieke producties van andere publieke omroepen. Onafhankelijkheid moet merkbaar zijn in de wijze waarop je vragen stelt, aan alle bronnen en gasten: met kennis van zaken, je weegt en duidt, spreekt aantoonbaar onjuiste informatie tegen en laat patronen zien. Dat moet gelden voor alle journalisten, van alle omroepen.”

Eenrichtingsverkeer

Wie Ongehoord Nederland aan wil pakken, kan niet om de andere omroepen heen. Als de beoordeling van de publieke omroepen geheel eerlijk en objectief zou verlopen, moeten ze nu dealen met een duidelijk precedent. ‘Wat voor de neutrale kijker de hilarische situatie oproept waarin de Ombudsman dus in haar onderzoekende ombudswerk moet opnoteren dat ook andere talkshows de kijker met een onbevredigend gevoel van kritiekloos eenrichtingsverkeer opzadelen.’ Aldus GeenStijl.

Wie aan de slag wil met een zekere objectiviteit van verslaglegging, kan zijn borst natmaken: het ‘interview’ met de Russische ambassadeur Aleksander Sjoelgin bij Buitenhof is een voorbeeld van een uitzending waar het principe van hoor en wederhoor even verdween.

Vooroordeel

Karskens reageerde afgelopen donderdag op de bevindingen (en zal dat deze week nogmaals doen, bij schrijven zijn vragen aan hun redactie nog welkom, red.). Allereerst een voorbehoud: “Margot Smit heeft zich nog voordat we zijn toegetreden tot het bestel al heel negatief over ons uitgelaten en dat zien we ook terug in de rapportage.”

Inhoudelijk, over het gebrek aan journalistieke tegenspraak, heeft hij ook nog wat aan te merken: “Over de harde lijn… ‘Dat is onze opzet niet, we zijn er om mensen rustig te laten uitspreken.” Over het verspreiden van onjuiste informatie zegt hij: “Geef dan voorbeelden… maar dan heeft ze het over ‘een patroon.’ Dat zijn vaak meningen waar ze zich niet in kan vinden is mijn idee.”

De maat nemen

Smit rept van ‘de meningencarrousels die de ON–programma’s nu
vooral zijn. ‘De oud-oorlogsjournalist vindt dat er in dat opzicht met twee maten wordt gemeten: “Leg dezelfde maatstaven op aan de andere omroepen en kijk dan of er dan een verschil is in de benadering.”

FVD-voorman Thierry Baudet ziet de bui dan al hangen. Hij reageerde  snel op de presentatie van Smit: ‘De hele NPO zit vol, dag in dag uit, met “meningen” die gepresenteerd worden als “feiten”, met eenzijdigheid en gekleurde berichten.’

Zie hieronder de reactie van Karskens in twee minuten.