Dit is waarom Europese economie in negatieve spiraal zit

Er pakken zich donkere wolken samen boven Europa. Hoge energieprijzen, droogte, personeelstekorten en problemen in de aanvoerketens grijpen op elkaar in en kunnen de meest fundamentele sectoren van de economie op hun kop zetten.

Energie

Zomaar een paar berichten die aangeven waar Europa tegenaan loopt: in het NRC van 19 augustus 2022 een reportage over Lea Valley, door de krant beschreven ‘als een soort grote moestuin even ten noorden van de hoofdstad.’ Ongeveer de helft van de tuinbouwbedrijven vult de kassen dit jaar niet of niet helemaal. ‘De hoge productiekosten wegen niet op tegen de inkomsten. Hoge energieprijzen, kunstmest en arbeid zijn te duur geworden.’

Niet alleen in Engeland wordt het voor (glasteelt)boeren steeds lastiger om het hoofd boven water te houden. Branchevereniging Glastuinbouw Nederland verwachtte in het voorjaar al dat 40 procent van de telers in de problemen zou komen, meldt de krant. Gezien de almaar stijgende energieprijzen vrezen ze de winter. Meerdere landen zien de eigen voedselproductie in gevaar komen.

Droogte

Ook de droogte in Europa brengt de economie in gevaar. Het waterpeil van de rivier de Rijn zakt snel. Dat heeft consequenties, want het is cruciaal voor de Duitse economie in het bijzonder en (daarmee) de Europese in het algemeen.

Volgens Holger Loesch, topman van de Duitse industriële lobbygroep Bundesverband der Deutschen Insustrie (BDI) is het ‘slechts een kwestie van tijd voordat faciliteiten in de chemische en staalindustrie moeten worden uitgeschakeld, aardolie en bouwmaterialen hun bestemming niet zullen bereiken en transporten met een hoge capaciteit en zware goederen niet meer kunnen worden uitgevoerd.’ Dat zei hij een paar dagen geleden.

Logistieke problemen duiken niet voor het eerst de kop op in 2022, de wereldwijde aanpak van corona zorgde eerder al voor grote problemen in in de internationale handel- en transportsector. Wanneer aanvoerketens in de problemen komen, kan dat de prijs van energie ook beïnvloeden. Wanneer schepen die kolen en benzine langs de Rijn vervoeren, worden getroffen, komt de energievoorziening nog verder onder druk te staan.

Uiteraard is water ook nodig voor het verbouwen van voedsel. Linksom of rechtsom wordt alles doorberekend in de prijzen. Het zal de inflatie verder aanjagen. Hieronder een kort filmpje met beelden van droogte uit Frankrijk, Italië en Hongarije.

European drought is drying up rivers, killing fish and shriveling crops.

In Hungary, wide parts of Lake Velence near Budapest have turned into patches of dried mud, and water quality has deteriorated. pic.twitter.com/iyuTxYrCPu

— DW News (@dwnews) August 16, 2022

Tastbaar

Geopolitiek analist en psycholoog Karen Hamaker gaf eind juni in gesprek met Shohreh Feshtali al aan dat ze zwaar verwacht voor de Europese economie (en de Euro). Het is goed mogelijk dat de volgende economische crash geen huizenbubbel of dot.com hype betreft. De gevolgen van dergelijke financiële rampen hebben altijd een groot effect op ‘de gewone man’: werkloosheid, minder kredietverlening en minder consumentenvertrouwen.

Een tekort aan voedsel, grondstoffen en betaalbare energie is echter voor veel mensen veel tastbaarder, het gaat om essentiële levensbehoeften. Het is niet onmogelijk dat burgers op nationaal en supranationaal niveau vanwege de bijkans apocalyptische scenario’s gedwongen worden op rantsoen te gaan. Denk aan een gelimiteerde hoeveelheid water- en energieverbruik.

Offers

Want het is zijn volgens lezing van de meerderheid van beleidsmakers in Nederland en Europa de Russen die ons dwingen offers te brengen. Daar komt nog bij dat de CO2-uitstoot zou zorgen voor klimaatverandering. Dat zal daarom mogelijk gekoppeld worden aan een CO2-voetafdruk die gemonitord en gemeten wordt. Zware tijden vragen immers om stevige maatregelen.

Hoe dat in zijn werk kan gaan, is eerder al belicht bij Café Weltschmerz. Het CO2-proefballonnetje van Rabo-econoom (‘hoorde ik daar iets over belangenverstrengeling?’) Barbara Baarsma kon rekenen op veel kritiek.