Energiecrisis: ‘Als mensen hun rekeningen niet meer kunnen betalen, komen ze in opstand’

De gasprijs ligt zeven keer hoger dan zeven jaar geleden; brood, kaas en eieren worden elke dag duurder en de olieprijzen staan hoog. Landen als Frankrijk en België nemen maatregelen om huishoudens tegemoet te komen maar in Nederland gebeurt er weinig om een financiële ramp voor miljoenen mensen te voorkomen.

Energievergelijk.nl schat dat een gemiddeld gezin dit jaar 5100 euro kwijt zal zijn aan gas en energie. Dat is 3900 euro meer dan een jaar geleden. De ongekende stijgingen zijn een ramp voor iedereen met een krap budget.

Het zijn echter niet alleen de laagste inkomensgroepen die in de moeilijkheden komen door de gestegen kosten. ‘Een op de drie huishoudens moet iets doen aan het uitgavenpatroon’, zegt een woordvoerder van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) tegen dezelfde zakenkrant. ‘Die hebben het moeilijk. Dat zijn vooral mensen die net buiten de energietoeslag vallen, omdat ze daarvoor te veel verdienen en dus compensatie mislopen.’

Vrees

Al met al komt een grote groep mensen in de problemen. Degenen die nog geen rekening hebben ontvangen of alleen de eerste maanden van het jaar hebben afgerekend, weten vaak niet waar ze aan toe zijn en vrezen de jaarrekening. Koen Kuijper, medewerker van de energievergelijkingssite, meldt het FD: ‘Nu al worden we gebeld door mensen die wanhopig zijn omdat de hoge prijzen niet meer te doen zijn.’

Europa

Behalve de Zweden betalen nergens in Europa mensen meer voor gas dan in Nederland (dat nota bene nog steeds gasvelden in Groningen achter de hand heeft). Grote politieke ingrepen echter blijven achterwege. Frankrijk heeft de gasprijzen gemaximeerd en België voerde een sociaal tarief in.

Opstand

De binnenlandse energiecompensatie geldt voor huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum. Dat is voor velen niet voldoende om de stijgende kosten op te vangen. Daarnaast ziet een andere groep de compensatie aan haar neus voorbij gaan, terwijl ze wel de lasten voelen. ‘Een enorm probleem dat gaat leiden tot grote schulden,’ aldus politicus Pieter Omtzigt.

Schulden leiden tot een grotere kans op sociale problemen en gezondheidscomplicaties, hypotheken die niet kunnen worden afbetaald en dalende consumptie. Dat leidt weer tot minder werkgelegenheid, wat weer leidt tot minder koopkracht etc. etc.

Kuijper is tegenover het FD meer uitgesproken: ‘Als mensen hun rekeningen echt niet meer kunnen betalen, komen ze in opstand.’ Een universele wet wellicht, gelet op de recente protesten wereldwijd, van Srik Lanka tot Panama.

Motie

Omtzigt diende eind juli een motie in. Hij bepleitte ‘een langjarige strategie voor voedselzekerheid en energiezekerheid van Nederlandse huishoudens.’ De coalitiepartijen keurden de motie af.

Motie Omtzigt 29 juni jl.: pic.twitter.com/iNrtfSc8hh

— Welmoed Vlieger (@WelmoedVlieger) August 8, 2022