‘Haar stem was de enige stem die schaduw bood’ -Moederliefde volgens Karina Sainz Borgo

Slaap maar, kindjelief

ik heb zo veel te doen,

ik moet nog eten koken en de was doen…

‘Haar stem raakte Aurelio met de kracht van haar verdriet. De burgemeester draaide zich om richting Críspulo, die de kettingen in zijn handen met die puntige nagels vasthield. De herder liet zijn oren zakken, boog zijn achterpoten en verstopte zijn snuit. Hij had haar pijn geroken.’

U bevindt zich op pagina 61 van Het derde land, de tweede roman van de Venezolaanse schrijfster Karina Sainz Borgo. Angustias Romero legt iedereen het zwijgen op. Ze zingt voor haar overleden kinderen, een tweeling, baby’s nog. Wekenlang heeft ze ze in schoenendozen met zich meegedragen op zoek naar een begraafplaats. Ze is deel van een massale volksverhuizing, lopend op de vlucht voor een mysterieuze ziekte en omringd door een tekort aan alles- wetten, water, hoop en moraal.

Slaap maar, kindjelief

Slaap maar, lieve schat

Slaap maar, kleintje, je bent mijn hartendief

Alle begraafplaatsen zijn overvol, en als er een plekje is, dan alleen tegen een woekerprijs. En laat geld nou het laatste zijn dat beschikbaar is. De moeder vindt een laatste rustplaats op een plek die geheel op eigen wijze wordt gerund door de mysterieuze Visitación Salazar. Tenminste…

Beestachtig

Eerst moet Angustias nog letterlijk langs de burgemeester die een einde wil maken aan de illegale praktijken van Visitación en daarvoor Críspulo heeft meegenomen, een man die als kind langs de weg werd gevonden met het hoofd van zijn vader in zijn handen. Door de lokale warlord, drugs- en mensenhandelaar Albundio werd hij vervolgens ‘opgevoed’ als een beest. De dag dat Críspulos’ honden op zijn bevel een ezel aan gort scheurden, waarna de verloren ziel zelf het werk afmaakte met een machete, staat in het geheugen gegrift van iedereen in de wijde omtrek.

Daar staat ze dan. Grommende honden strak aan de riem, klaar voor een fatale aanval zodra hun baas de riem even wat laat vieren. ‘Angustias keek hem kil aan, alsof ze hem van veraf gadesloeg. Zonder haar ogen af te wenden, knielde ze met de dozen in haar handen in het zand neer en begon luidkeels een slaapliedje te zingen waarmee kinderen aan de andere kant van de siërra insliepen.’

Mak

‘De burgemeester wilde met zijn staart tussen de benen wegrennen van de man in wie hij was veranderd. Críspulo trok weer aan de riem om de beesten op te jutten, maar ze luisterden niet naar hem. Ze waren zo mak geworden als de geitjes die op de vuilstortplaatsen van Las Tolvaneras graasden.’

Slaap maar, kindjelief

ik heb zo veel te doen,

ik moet nog eten koken en de was doen…

Andere wereld

Waar speelt het zich af? Dit kan nooit Europa of de VS zijn. Dit is een andere wereld, waarschijnlijk vormde het geboorteland van de schrijfster de inspiratie voor haar boek: de lezer herkent de totale corruptie, de chaos, het geweld, de hitte, honger, hanengevechten, het verwoestende alcoholisme en een gebrek aan de meeste basale levensbehoeften uit haar debuut ‘Nacht in Caracas’.

De verhalen, personages, dorpen en stadjes in dat boek waren herleidbaar tot de werkelijkheid. Het derde land bedient zich meer van magisch-realisme, een literaire stroming die door Latijns-Amerikaanse schrijvers zoals Gabriel Garcia Márquez en Jorge Luis Borges de wereld overging.

Duivels, monsters en universele moederliefde

Maar waar je ook komt, de liefde van een moeder voor haar kinderen is universeel. Het lied dat Angustias zingt lijkt overigens op ‘Duérmete mi niño‘ of een van de vele andere varianten van het slaapliedje die zich over het Latijns-Amerikaanse continent hebben verspreid.

Hieronder ‘Dormite’ van de Colombiaanse Marta Gomez. De evergreens ‘Duérmete mi niño en ‘Duerme Negrito‘ zijn nog steeds herkenbaar: het kind wil niet slapen, mama is doodmoe en morgen wacht het zware werk op het land, in de mijnen, het huishouden… Gomez heeft de tekst aangepast en dreigt de baby expliciet niet met duivels of monsters:

‘Ik roep het grote monster en de duivel niet om je te laten schrikken. Ik wil dat je lacht mijn mooie negrito ( Woke-alarm: negrito, blanquito, etc., naar huidskleur, hebben een hele andere lading en betekenis in Latijns-Amerika dan in Nederland. Een adequate vertaling is niet voorhanden.) en dat je wimpers elkaar vinden. Luister naar me, het duurt niet lang meer, ze hebben elkaar bijna gevonden. Slaap zacht.’