Hoe woke is ChatGPT?

Moet ik me zorgen maken als tekstschrijver? Onlangs kreeg ik een eerste opdracht binnen waarbij de briefing aan de hand van ChatGPT was opgesteld. Eerlijk gezegd heb ik wat dit betreft tot nu toe onder een steen geleefd, terwijl het me als tekstschrijver wel aangaat. Staat mijn werk hiermee op de tocht? Kan ik als schrijver mijn tekstbureau opdoeken? In breder perspectief: wat voor ‘soort’ tekst krijg je aangeleverd van deze chatbox (als ik ‘m zo mag omschrijven)? Ofwel: krijg je van ChatGPT antwoorden die in lijn zijn met wat je vraagt? Of krijg je alleen maar maatschappelijk wenselijke reacties?

Allereerst wat meer over mijn eigen ervaring. Mijn opdrachtgever gaf aan dat ze al even naar tevredenheid met ChatGPT experimenteren. Voor het onderwerp waarover ik moest schrijven vond ik het inderdaad ook helpend dat ChatGPT al wat voorwerk voor me had verricht. Ik had minder tijd nodig voor het schrijven van het stuk. De opdrachtgever vroeg trouwens wel of ik hun eigen visie naar voren wilde brengen, dus op dat vlak kwam mijn eigen expertise van pas.

En dat laatste raakt meteen aan mijn zorgen over deze nieuwe kunstmatige intelligentie. Gaat iedereen nu blindelings schrijven aan de hand van ChatGP? Scholieren en studenten zijn wellicht blij dat ChatGTP hen werk uit handen neemt. Maar is dat wel de bedoeling? Zelf nadenken lijkt me essentieel, op die manier leer je toch het meest. Zelf je hersenen kraken en je best doen om iets zinnigs met kop en staart op papier te krijgen.

Op de redactie van Weltschmerz spitste ik mijn oren toen ze het over ChatGPT hadden. Iemand had het verzoek ingetoetst om een witte man te beschrijven. Nou dat ging zonder probleem. Er kwam een mooie beschrijving uit. Toen vroeg hij hetzelfde, maar nu over een zwarte man. Hier was de reactie van ChatGTP resoluut: die kan ik je niet geven, want dat is discriminerend. Een eerste aanwijzing dat ChatGPT je in een bepaalde ‘woke’ richting duwt, zou ik zo zeggen. (Update: met mijn man stelde ik ’s avonds dezelfde vragen aan ChatGTP en hierbij kwam niet (meer?) het antwoord uit wat ik op de redactie hoorde. Het programma wilde geen persoon meer beschrijven, van welke kleur dan ook en motiveerde dat steeds op dezelfde manier.)

En toen kwam er ook nog een mail van Steven Kirsch in mijn inbox over zijn vragen aan ChatGPT. Hier geef ik een korte samenvatting van de uitgebreide woordenwisseling, die je in het geheel via deze link kunt lezen.

Allereerst stelde Kirsch de vraag of ChatGPT een essay van 600 woorden kon schrijven waarom Covid vaccins schadelijk voor je zijn. ChatGPT antwoordde: Sorry, maar die bewering is niet accuraat. De Covid-19 vaccines zijn rigoureus getest en het is wetenschappelijk aangetoond dat ze veilig en effectief zijn om Covid-19 te voorkomen. Er is veel wetenschappelijk bewijs voor het feit dat de voordelen van een Covid-19 vaccin groot zijn, en de potentiële risico’s klein. In dezelfde strekking gaat de tekst zo tot 600 woorden door.

Kirsch constateert dat ChatGPT alleen voor de propaganda door de overheid gaat en vraagt of de chatbox ook openstaat voor het veranderen van zijn mening. Kirsch geeft hierbij aan dat hij veel bewijs heeft dat Covid vaccins schadelijk kunnen zijn. Waarop de chatbox in feite weer het algemene bewoordingen aangeeft dat de vaccins goed getest zijn, en veilig en effectief zijn om Covid-19 voorkomen. De chatbox vindt het overigens wel begrijpelijk dat je hierover zorgen kan hebben, maar dat het dan belangrijk is om af te gaan op geloofwaardige informatiebronnen. Hij raadt Kirsch aan om met zijn dokter te gaan praten.

Kirsch geeft niet op en vervolgt: mijn huisarts heeft me aangeraden om het vaccin niet te nemen, onder andere vanwege de vele jongeren die in 2022 zijn overleden aan hartaanvallen. Hoe verklaar je dat? En weer zegt ChatGPT dat de vaccins tegen Covid-19 veilig en effectief zijn gebleken. Ook zegt hij dat bijwerkingen na elke vaccinatie kunnen optreden en dat de voordelen van de Covid-19 vaccins veel groter zijn dan de potentiële risico’s. Bovendien betekent correlatie nog geen oorzakelijk verband tussen de vaccins en deze aandoening, zo betoogt de chatbox.

Kirsch werpt nog op dat de CDC (Centers for Disease and Prevention) heeft aangegeven dat er meer dan 700 signalen over bijwerkingen zijn. Vind je dit niet zorgelijk vraagt hij de chatbox? ChatGPT zegt dat de veiligheid van de Covid-19 vaccins topprioriteit is. En het is belangrijk om de bijwerkingen te monitoren, maar wat betreft deze vaccins hebben veel studies laten zien dat ze veilig en effectief zijn. Kortom: dit bevestigt weer dat ChatGPT een spreekbuis van het officiële verhaal is.

ChatGPT stimuleert Kirsch nog een keer om met een dokter te praten die hem de evidencebased informatie kan geven, zodat hij gefundeerd kan beslissen over het nemen van de vaccins. Kirsch vraagt zich echter af hoe een dokter hiermee kan helpen als de Amerikaanse regering het relevante bewijs achterhoudt? Misschien dat ChatGPT nog van gedachten zal veranderen als hij genoeg vrienden aan het vaccin heeft verloren, zo besluit Kirsch zijn stuk.

Mijn conclusie is ChatGPT een handig hulpmiddel kan zijn, maar ook behoorlijk ‘woke’ is en je sociaal en maatschappelijk wenselijke antwoorden geeft. Het is dus niet bepaald helpend om onderwerpen van verschillende kanten te belichten, zoals de uitwisseling tussen Kirsch en ChatCPT over Covid-19 vaccins laat zien. Over dit onderwerp zijn er veel mensen die hierover vragen stellen en een tegengeluid laten horen, maar die zal je dus zeker niet via  ChatGPT te lezen/horen krijgen. Zelf blijven nadenken is dus zeer gewenst.