Hugo de Jonge had wél actieve rol bij mondkapjesdeal Sywert van Lienden

Op de dag dat reizigers in het openbaar vervoer geen mondkapje meer hoeven te dragen, pakt De Volkskrant uit met het nieuws dat Hugo de Jonge zich actief bemoeide met de mondkapjesdeal van zijn oud-partijgenoot Sywert van Lienden. De oud-minister van VWS leuk nerveus te worden van diens kritiek op het mondkapjesbeleid en spoorde de toenmalige secretaris-generaal van het ministerie van Financiën Bas van den Dungen daarom aan om Van Lienden er actief bij te betrekken: ‘Beter inside pissing out dan outside pissing in.’

In mei 2021 kwam De Volkskrant met het nieuws dat Sywert van Lienden, destijds als politiek commentator en adviseur een media-persoonlijkheid, miljoenen had verdiend met de aankoop en distributie van mondkapjes voor de overheid. Van Lienden was destijds de gebeten hond en is nog steeds persona non grata voor vele Nederlanders die hem het liefst zijn paspoort willen ontnemen. Hugo de Jonge ontkende tot nu toe alle betrokkenheid bij de deal van zijn toenmalige partijgenoot (en medeschrijver van het partijprogramma van het CDA in 2020) maar blijkt nu toch een cruciale rol te hebben gespeeld. Dat blijkt uit vrijgekomen documenten die de krant heeft onderzocht.

Dreigementen

De toenmalige minister van VWS nam in april 2020 contact op met Bas van den Dungen, destijds secretaris-generaal van het ministerie van Financiën en betrokken bij de aankoop van zorgmateriaal. De Jonge spoorde hem aan om Van Lienden te betrekken bij de aankoop van miljoenen mondkapjes. Dat leek hij te doen om zo kritiek op het overheidsbeleid de smoren. Van Lienden klaagde er in de media namelijk veelvuldig over dat de levering van de veelgevraagde mondkapjes in zijn ogen maar niet op gang kwam. De overheid faalde opzichtig, was de strekking.

De ex-scholierenleider (zoals hij tot wel vier keer wordt genoemd in de krant, hij was in het verleden voorzitter van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren LAKS) eiste bijna dat zijn non-profitstichting Hulptroepen Alliantie werd betrokken bij de aanschaf van mondkapjes. ‘Als dat niet gebeurt, dan ben ik benieuwd naar de de parlementaire nabeschouwing van de afgelopen periode.’

‘Pissing inside out’

Op dat moment werd het De Jonge te heet onder de voeten, zo lijkt het. Hij stuurde op 12 april een app-bericht naar Van den Dungen om contact op te nemen met Van Lienden. Met een variant op ‘if you can’t beat them, join them,’ schreef De Jonge: ‘Beter inside pissing out dan outside pissing in.’ Binnen een paar uur had Van Dungen een afspraak gemaakt met Van Lienden en onderhandelingen werden gestart. Laatstgenoemde zette daarna snel een webshop op met zijn stichting en ging niet op in het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) van de overheid, zoals in eerste instantie de bedoeling was. De Jonge was daar niet blij mee en liet dat zijn topambtenaar weten. ‘Daar hebben we hem niet van kunnen weerhouden, (…) het is een bijzondere jongen,’ reageerde Van Dungen.

Iets meer dan een week nadat de eerste contacten gelegd waren, kreeg Van Lienden een deal rond voor de aanschaf van 40 miljoen mondkapjes ter waarde van 100 miljoen euro. Naar buiten toe bleef hij zich presenteren als weldoener die zich inzette voor het welzijn van Nederland, maar het akkoord werd gesloten via het door Van Lienden in allerijl opgerichte commerciële bedrijf.

Ontkenning

Naar aanleiding van het nieuws beweert een woordvoerder van het ministerie van VWS in afwachting te zijn van het rapport van Deloitte, dat onderzoek doet naar de zaak. De Jonge heeft geen commentaar gegeven. Zijn politiek assistent Bart van den Brink stelt dat De Jonge zich niet heeft bemoeid met de inhoud van het mondkapjesakoord.

Publicist Marianne Zwagerman deelt een cynisch commentaar op Twitter: ‘Hugo die loog? Je verwacht het niet.’ Ze linkt haar bijdrage aan een bericht van Ward Wijndelts. De hoofdredacteur van opinieblad Vrij Nederland deelt een video uit de zomer van 2021 waarin De Jonge onder meer zegt: ”Dit is echt de portefeuille van mijn collega” en “Ik ben bij die deal natuurlijk niet betrokken geweest.”

“Hebt u aangedrongen dat Van Lienden die deal kreeg zoals die hem heeft gekregen?,” vroeg de interviewer destijds. “Nee,” antwoordde De Jonge een klein jaar geleden beslist. Gezien de feiten die nu boven water zijn gekomen, is dat onjuist. ‘Naar aanleiding van de berichtgeving in de Volkskrant is het uitermate inzichtelijk om dit fragment nog eens terug te zien,’ schrijft Wijndelts dan ook.

Hugo die loog ja? Je verwacht het niet. 🙄 https://t.co/O4VrYppjh6

— Marianne Zwagerman (@mariannezw) March 23, 2022

Vriendjespolitiek

Meerdere politici laten hun afkeuring blijken. PVV-leider Geert Wilders is fel: ‘Ik zei het al op 3 juni vorig jaar. Dit stinkt erger dan rotte vis en is pure CDA-vriendjespolitiek en oplichting!‘ Farid Azarkan, Tweede Kamerlid voor Denk communiceert net als Wilders via Twitter en schrijft: ‘Beeldvorming! Daar was ⁦ Hugo de Jonge zo bang voor dat hij 100 miljoen belastinggeld aan Sywert gaf. En daar ook over loog! Wat krijgt Hugo? Ministerschap! En het gek vinden dat burgers politiek niet vertrouwen! Bah.’

Ik zei het al op 3 juni vorig jaar.
Dit stinkt erger dan rotte vis en is pure CDA-vriendjespolitiek en oplichting!#sywert #hugodejonge #CDA pic.twitter.com/gzV5qDCJhL

— Geert Wilders (@geertwilderspvv) March 23, 2022

Voor veel mensen is het laatste nieuws rond de mondkapjesdeal het zoveelste bewijs van de onkundige of zelfs misdadige praktijken van de huidige minister van Volkshuisvesting. Niet iedereen is echter zo uitgesproken in zijn oordeel. ‘De Jonge zegt daar niets dat aantoonbaar strijdig zou zijn met de kennis van nu. En nee, ik ben allesbehalve een fan van deze jonge,’ reageert Rob Nuijten op Twitter. Een andere twitteraar onder de naam Aronofsky1978 schrijft: ‘Met gevoel voor understatement kan je enkel concluderen dat dit er niet zo heel erg lekker uitziet. De enige verzachtende omstandigheid is dat ook uit het artikel niet blijkt dat De Jonge wist van de enorme winsten die Sywert en z’n boevenbende gingen maken.’

Miljoenen

Vorig jaar werd duidelijk dat Sywert van Lienden, destijds als politiek commentator en adviseur een media-persoonlijkheid, miljoenen had verdiend met de aankoop en distributie van mondkapjes voor de overheid. Dat feit contrasteerde met de beeldvorming die Van Lienden zelf lange tijd neerzette: die van weldoener die tientallen miljoenen mondkapjes veilig wist te stellen voor Nederland. Belangeloos en ‘om niet’, in een tijd dat de vraag naar mondkapjes wereldwijd op zijn hoogtepunt was. Samen met zijn compagnons verdiende hij echter ‘minstens twintig miljoen euro’ aan de deal. Hier een overzichtelijke tijdlijn inclusief podcasts en links naar artikelen, voor wie meer wil weten van dit dossier.

De documenten die De Volkskrant in handen heeft gekregen zijn afkomstig van het ministerie van Financiën. Het ministerie van VWS heeft na een WOB-verzoek nog geen gegevens rond de mondkapjesdeal vrijgegeven, het is in beroep gegaan tegen de uitspraak van de rechtbank van half januari. De rechtbank besloot dat het ministerie de gegevens binnen een maand moest vrijgeven.