Van Agt: ‘Koning moet excuses aanbieden aan de Molukkers’

Oud-premier Dries van Agt heeft een duidelijk statement gemaakt in een interview dit weekend in NRC. Hij vindt dat zowel de minister-president als de Koning excuses moeten maken voor de behandeling van de Molukkers na hun komst naar Nederland: ‘Slechter had niet gekund.’

Van Agt licht een paar zaken uit die hem in gesprek – dat hij zelf beschouwd als ‘groots en ontroerend’- met een drietal Molukkers zijn opgevallen. Hij geeft aan dat het hem tot nu nooit goed was doorgedrongen wat de bevolkingsgroep heeft doorstaan na hun komst naar Nederland. Over de overtocht en de huisvesting in onder meer het voormalige kamp Westerbork zegt hij:’Daar kunnen we kort over zijn: dat is een schande. Hoe we ze in 1951 pardoes op schepen hebben gezet. En hoe we ze daarna op een abominabele manier hebben gehuisvest. Slechter had niet gekund.’

Ook het plotselinge ontslag uit de KNIL (Koninklijke Nederlands-Indisch Leger) ziet hij als dramatisch: ‘Ze verloren van de ene dag op de andere hun eer en hun waardigheid. Ronduit beschamend.’

Van Agt heeft door zijn gesprek een beter beeld gekregen van de fysieke, sociale en mentale omstandigheden waarin de Molukkers terecht kwamen na hun komst naar Nederland. Het zorgde er ook voor dat hij de omstandigheden rond de treinkaping van militante Molukkers bij het dorp De Punt in 1977 beter begrijpt. Hij nuanceert dat door te zeggen: ‘Ik zie dat nu helder: er is groot onrecht bedreven aan de Molukkers. Zodanig dat ze tot grote wanhoop zijn gebracht. Ik begrijp de achtergrond van de acties beter dan ooit. Maar dat is iets anders dan dat ik begrip heb voor de gijzelacties zelf.’

Van Agt staat ook stil bij de vraag of meer inzicht in de situatie van de Molukkers destijds een treinkaping had kunnen voorkomen. Van Agt meent dat compensatie na ontslag veel had kunnen betekenen. ‘Zonde hè?’

De oud CDA-politicus meent dat Nederland de Molukkers veel onrecht heeft aangedaan en daar nooit de verantwoordelijkheid voor heeft genomen. ‘De Koning zou dank moeten betuigen voor de trouw die veel Molukkers aan dit land hebben bewezen.’

Veel Molukkers die in de jaren ’50 naar Nederland kwamen waren militairen van het KNIL. Als alliantietroepen van Nederland en hun strijd voor onafhankelijkheid van Indonesië kwamen ze al snel in de knel en voeren per schip naar Nederland. Daar wachtte hun een koude ontvangst en kille levensomstandigheden.

In 2021 speelt er een kwestie in Afghanistan. Duizenden tolken, adviseurs, chauffeurs en andere professionals hebben zich ingezet voor het Nederlandse leger. Velen van hen hebben niet de zorg gekregen waar ze volgens velen recht op hadden of waartoe Nederland moreel verplicht was. Door de opkomst van de Taliban zijn ze hun leven vaak niet zeker, maar een verblijf in Nederland is ze niet gegund.