Mattias Desmet en Karel van Wolferen op zoek naar optimale verzetsstrategie

“Ik wil kijken of we een betere strategie kunnen ontwikkelen om ons te verzetten tegen de vijand.” Zo opent Karel van Wolferen zijn gesprek met de Vlaamse professor klinische psychologie Mattias Desmet. De hoofdredacteur van Gezond Verstand laat een strijdbare houding zien. Juist het contrast met de kalme en doordachte psychologische inzichten van Desmet maakt de uitwisseling van ideeën de moeite waard.

De politieke en maatschappelijke ontwikkelingen van de laatste jaren zijn op vele manieren te beschouwen. Van Wolferen heeft zich door de jaren heen gespecialiseerd in machtsverhoudingen en politieke ontwikkelingen op nationaal en internationaal niveau. ‘Hoe is het mogelijk dat zoveel mensen meegaan met het verhaal en de maatregelen die ons worden voorgeschreven?’ vragen andere mensen zich af. Zij verwonderen zich over de overwegingen en het gedrag op individueel niveau. Desmet kan die groep op weg helpen.

Vuur en rust

De Nederlandse gastheer spreekt van ‘de voorgeschreven werkelijkheid’, bedrog, politieke agenda’s en ‘misdaadsyndicaten.’ Zo kennen veel mensen de ervaren journalist. Met vuur vertelt Van Wolferen over macht, machtsmisbruik en politieke motieven, terwijl zijn gesprekspartner aandachtig luistert. Op de momenten dat Desmet het woord neemt, doet hij dat rustig en met een zacht Vlaams accent. Het zorgt voor een opmerkelijke tegenstelling in woord en gebaar.

“Ik denk dat de graad van absurditeit nooit een beletsel vormt voor het voortbestaan van het systeem,” meent Desmet. “Mensen volgen het verhaal omdat het tot een nieuw soort sociale band leidt, niet omdat ze denken dat het juist is.” Het zijn een paar van Desmets inzichten die gedurende zijn academische carrière hebben kunnen rijpen en onlangs zijn samengebracht in het boek ‘De psychologie van totalitarisme‘.

Theorie en praktijk

“Ik denk dat het de menselijkheid zelf is die altijd aan de kant van de dissidenten zal staan en zich tegen het systeem van de technocraten keert,” meent Desmet hoopvol. Hij licht zijn uitspraak verder toe: “Het technocratisch totalitarisme waar we nu op afstevenen is eigenlijk maar een voortzetting van een mechanistisch mens- en wereldbeeld waarin men gelooft dat men mens en wereld kan reduceren tot een machine die volledig rationeel en mechanisch kenbaar is, en volledig te besturen en te manipuleren.”

“Ik volg jou, theoretisch. Maar ik kijk de hele tijd naar waar ik dat concreet in de praktijk kan zien,” zegt Van Wolferen. De gehele conversatie over verzet en totalitarisme, theorie en praktijk en nog veel meer is hieronder terug te zien.