Nederland straks in recessie dankzij Chinese vastgoedreus Evergrande ?

Het Chinese vastgoedconcern Evergrande verkeert in slecht weer: “Dit is een moment met Lehman-potentie,” aldus financieel journalist Arno Wellens. Hij verwijst naar september 2008 toen Lehman Brothers failliet werd verklaard. De val van de grote investeringsbank luidde destijds het begin in van een wereldwijde kredietcrisis en economische recessie. Er staan u wellicht zware tijden te wachten.

Ondanks de coronacrisis doet de aandelenmarkt het goed, is de werkloosheid laag en is er zojuist op Prinsjesdag gesproken over een verwachte economische groei van meer dan drie procent. Maar hoe robuust is het financiële model? Critici zoals Willem Middelkoop en Arno Wellens denken dat het wankel is en waarschuwen al jaren voor een komende crisis. Centrale banken blijven geld creëren en schulden blijven groeien, maar ondertussen zijn de structurele problemen in het financiële en economische systeem zoals die in 2008 aan het licht kwamen, niet opgelost, vinden zij. De problemen van Evergrande lijken op die van Lehman Brothers dertien jaar geleden.

Evergrande 101 (Dutch) https://t.co/mDTjz3f4ZB

— Willem Middelkoop (@wmiddelkoop) September 21, 2021

In de zomer van 2008 leek er ook geen vuiltje aan de lucht: de koersen van aandelenbeurzen gingen de lucht in en de vastgoedmarkt was booming. En toen viel de investeringsbank Lehman Brothers in september. De economische hoogconjunctuur bleek een bubbel: leningen werden verstrekt met geleend geld, dat terugbetaald zou worden met het geld van leningen die werden uitgegeven. Een solide economische basis ontbrak, te grote risico’s werden genomen door banken en  nietsvermoedende consumenten hadden geen weet van de rol die ze speelden in het spel. Maar het raakte hen wel.

Banken werden voorzichtig met kredietverstrekking, bedrijven moesten bezuinigen, banen gingen verloren en huizenprijzen kwamen onder water te staan. Vooral dat laatste is cruciaal. Hypotheken waren te hoog en konden niet meer afbetaald worden en het onderpand van het huis werd ineens een stuk lager. Het zorgde voor veel leed onder huizenbezitters. Het is mogelijk wederom een vastgoedbubbel die de economie onderuit haalt.

Terwijl de huizenprijzen in Nederland door het dak gaan, verkeert het Chinese vastgoedconcern Evergrande in zwaar weer. Het bedrijf investeerde met geleend geld in vastgoed en speculeerde op hoge verkoopprijzen om die leningen terug te betalen. Nu de prijs echter is opgedreven vallen de kopers weg: er staat nog 255 miljard aan schulden open maar het geld komt niet meer binnen.

Morgen is een spannende dag voor de financiële wereld: zal Evergrande een rentebetaling van 83 miljoen dollar op een obligatielening van 2 miljard dollar kunnen voldoen? Is het bedrijf met twee procent van het bruto binnenlands product too big too fail en zal het daarom gered worden door de Chinese overheid? Staan we aan de vooravond van een internationale recessie?

Of is het een goed moment om het economische stelsel te heroverwegen? De afgelopen jaren was er volgens de Middelkoops van deze wereld sprake van ‘Kicking the can down the road’: je kunt het blikje elke keer weer een trap geven en een fundamentele oplossing voor de schuldenproblematiek op de lange baan te schuiven, maar op een dag moet je dat blikje toch oprapen, en moet het bonnetje betaald worden.

Arno Wellens ziet het zo: ‘Dit is een moment met Lehman-potentie. Er gebeurt namelijk iets dat niet zou kunnen gebeuren volgens uw heersende stelsel van ideeën over het reilen en zeilen van de wereld. Dat stelsel mag misschien wel op de schop, hoe vervelend.”

Wellens stipt dus twee cruciale zaken aan. Ten eerste: als Evergrande het niet redt, gaan veel mensen de pijn daarvan voelen. Ten tweede: het is misschien maar beter als het investeringsbedrijf op de blaren moet zitten, zodat ze de gevolgen van het wanbeleid onder ogen ziet. Dat betekent wellicht dat het gehele financiële stelsel op de schop gaat, maar dat moet vroeg of laat toch gebeuren. Als we praktijken zoals die van Evergrande namelijk maar blijven toelaten dan stimuleren we alleen maar een economie van speculatie. Zo wordt het wereldwijde schuldenprobleem alleen maar groter. En die bon, die moet toch een keer betaald worden.