‘Niet links, niet rechts, maar vooruit’: kan Forward Party Amerika weer verenigen?

‘De huidige partijen hebben gefaald en zijn achterhaald.’ Zo luidt het statement van de Forward Party (FP), een nieuwe politieke partij in Amerika. Donald Trump doet bovendien over twee jaar mogelijk als onafhankelijke kandidaat een gooi naar het presidentschap. Het roept de vraag op hoe het politieke landschap van de toekomst eruit gaat zien. Blijft de federatie van Staten überhaupt nog overeind?

Christine Whitman, voormalig republikeins Gouverneur van New Jersey, is samen met ondernemer en voorheen democratisch politicus Andrew Yang het gezicht van de FP. Deze nieuwe politieke partij zegt het gepolariseerde land weer samen te willen en kunnen brengen: ‘Niet links, niet rechts, maar vooruit.’ Het zal kijken naar overeenkomsten en zich niet op verschillen richten. Tolerantie, luisteren naar een ander, samenwerken, bottom-up, ruimte voor verschil van inzicht binnen de partij. Daar staat FP naar eigen zeggen voor.

Behoefte

In de Washington Post vestigden ze samen met de voormalig republikeinse afgevaardigde David Jolly de aandacht op zich met een ingezonden brief. Het medium Reason ging daar op in. Ten eerste pakken ze de claim van auteurs aan dat Amerikaanse kiezers behoefte hebben aan een derde partij. Weliswaar is slechts dertien procent van de Amerikanen tevreden met de koers van hun land, zoals een poll van Gallup uitwijst, maar dat betekent niet dat de partij van Yang daar van profiteren kan. Zowel de republikeinen als de democraten zijn verdeeld: de een wil een conservatievere koers van hun partij, de ander liberaler, een derde deel vindt het prima zoals het gaat. Die kiezers stappen volgens Reason daarom niet zomaar over naar een partij die het grijze midden kiest en vlees noch vis aanbiedt.

Technocraten

Regeren gaat om emotie. Morele keuzes, principiële overwegingen en tribale sentimenten spelen mee. Daar zijn Yang en zijn partijgenoten volgens Reason blind voor. Het ziet een middenpartij die bereid is compromissen te sluiten en optimistisch stelt dat ‘elk probleem een oplossing heeft waar de meeste Amerikanen goed mee kunnen leven.’ Maar in die houding schuilt nu juist het grote manco van het initiatief: ‘Zoals de meeste technocraten, verwart ook de FP regeren met een technisch probleem dat met een beetje sleutelen kan worden opgelost.’

Mars

Tot slot een ander argument dat door Reason wordt ingebracht: de nieuwe partij snapt niet dat veel Amerikanen de afzonderlijke staten meer macht willen geven ten opzichte van de federale regering. Ze willen met andere woorden minder ‘United’ States. Het lijkt het politieke initiatief echter niet te doen om de presidentsverkiezingen van 2024. ‘Er zijn meer dan 500.000 verkiesbare posities in de VS. (…) Burgemeesters, raadsleden, schoolbesturen. We focussen ons op die plekken om zo de koers van het land te verleggen.’ Dat klinkt eerder als een doordachte ‘mars door de instituties’ dan een snelle race naar politieke macht.

Invloed

Met de FP heeft Amerika mogelijk een partij die het politieke landschap beslissend beïnvloedt. Gezien de kleine verschillen tussen de democratische en republikeinse partijen hoeft het daarvoor niet eens veel stemmers te krijgen. Men kan immers maar een stem uitbrengen. Denk aan Ralph Nader van de Green Party. Dankzij hem kon George W. Bush de verkiezingen van 2000 winnen omdat hij progressieve stemmers weghaalde bij de democraten, beweren sommigen (en nemen dat Nader kwalijk). In de jaren ’90 haalde Ross Perot van de Reform Party op zijn beurt stemmen weg bij de republikeinen. Dat heeft Bill Clinton mogelijk in de kaart gespeeld.

Dat FP zich meldt als uitdager van het establishment is een ontwikkeling die veel politiek geïnteresseerden zullen volgen. Een kandidaatstelling van bijvoorbeeld Yang -hij was in de race als democratische presidentskandidaat, uiteindelijk werd Joe Biden naar voren geschoven- kan electorale gevolgen hebben. Maar de invloed kan veel verder reiken. Ideeën die de partij naar voren schuift, kunnen worden overgenomen of juist bestreden worden door andere partijen. Het debat zal hoe dan ook een stem erbij krijgen. Wordt het basisinkomen (Universal Basic Income, UBI) weer van stal gehaald, iets waarmee Yang zichzelf een paar jaar terug profileerde?

Trump

Trump zal er waarschijnlijk faliekant op tegen zijn. En de kans is groot dat hij als onafhankelijk kandidaat meedoet aan de presidentsverkiezingen van 2024. Natuurlijk, hij heeft de laatste tijd nogal wat om zich zorgen over te maken. Maar het betekent ook dat hij alle aandacht weer naar zich toe trekt. Met alle ogen op hem gericht kan hij miljoenen mensen mobiliseren. Hij blijft voor velen onverminderd populair.

Breuk

En dan zijn er plotseling vier partijen die strijden om de macht. De kans dat het politieke landschap heel snel op zijn kop staat in de VS is aanwezig. Uit een eerder stuk op Cafe Weltschmerz begin deze week: ‘De realiteit in de VS is dat mensen steeds meer uit elkaar drijven. Pro-abortus versus pro-life. Woke versus gezond verstand. Mondkapjesplicht versus keuzevrijheid.’ Tel daarbij op historisch hoge inflatiecijfers. Inmenging op het wereldtoneel (denk aan Taiwan en Oekraïne). Het zijn stuk voor stuk hete hangijzers die door (social) media nog eens worden aangescherpt.

Het blijft allemaal koffiedik kijken natuurlijk, maar: kunnen de Verenigde Staten dat aan? Of gaat een staat zoals Florida alleen verder onder leiding van de populaire Ron DeSantis? En mochten er allianties ontstaan, hoe verenig je dan de democratische staten aan weerszijden van het republikeinse landschap? Mocht het tot een breuk komen, wat gebeurt er dan met een staat als Georgia, die in 2020 na jaren weer blauw kleurde, omringd door republikeinse staten?