Nieuwe boek Dave Eggers waarschuwt voor groeiende macht Big Tech

“We moeten goed stilstaan bij hoe we de chaotische en mysterieuze schoonheid van de wereld terugbrengen tot datapunten en cijfers.” Dat zegt schrijver Dave Eggers ter gelegenheid van zijn nieuwe boek ‘Het Alles’. Het boek waarschuwt voor de macht van groeiende techreuzen.

In ‘Het Alles’ wordt het internetbedrijf De Cirkel (bekend van zijn gelijknamige boek uit 2013) steeds groter. Niet alleen heeft het de virtuele media in handen maar het beheert ook vervoersbedrijven, pakketbezorging en distributie van allerlei fysieke producten. De naam van het bedrijf verandert in Het Alles.

Orgasme

Het Alles weet tot in de kleinste details wat hun klanten (en dat zijn er heel wat door hun monopoliepositie) doen, waar ze eten, met wie ze praten en waar ze naartoe gaan. Alles wordt bijgehouden. Er is zelfs een app om te meten of er bij de seks sprake is van een orgasme. Updates van de applicatie geven informatie over de intensiteit, lengte en kwaliteit ervan. Uiteindelijk kunnen gebruikers hun orgasme zelfs vergelijken met dat van vrienden en familie.

Meetbaar

Het is een van de vele voorbeelden uit de roman die wijzen op het toenemende geloof in meetbaarheid. Alleen dat wat meetbaar is, krijgt waarde. Alles wat niet te meten is, zoals het bestaan van een ziel, wordt daarentegen veronachtzaamd als niet-relevant.

Voor de schrijver, die ter gelegenheid van zijn nieuwste boek wordt geïnterviewd door Nieuwsuur, is de huidige tijd een grote inspiratiebron geweest voor zijn verhaal. De Amerikaan woont vlakbij Silicon Valley, de thuisbasis van vele techgiganten en start-ups. Hij ziet het technologisch optimisme dagelijks om hem heen en ziet dat met lede ogen aan: “We moeten goed stilstaan bij hoe we de chaotische en mysterieuze schoonheid van de wereld terugbrengen tot datapunten en cijfers.”

Vrije wil

Naast de vraag óf het wel een goed idee is de menselijke ervaring terug te brengen tot meetbare variabelen van een rekenmodel, is volgens Eggers ook de vraag wíe dat doet van belang. Wanneer mensen hun totale doen en laten laten vastleggen en in handen leggen van slechts één bedrijf, krijgt dat bedrijf enorm veel macht. Te veel, vreest de schrijver. Met zijn boek wil hij waarschuwen voor de toenemende machtspositie van Big Techbedrijven

In Eggers roman manipuleert het megabedrijf ‘Het Alles’ de gebruikers waar ze kunnen en maakt ze steeds afhankelijker van de diensten van het bedrijf. Het winstmodel zoekt naar de zwaktes van de mens en buit ze uit: het draait op onzekerheidskapitalisme en schaamte-economie. De romancier ziet de praktijken van zijn fictieve bedrijf als een uitvergroting van een daadwerkelijke technologische ontwikkeling in de wereld. Over het eindpunt van die tendens is hij pessimistisch: “Het betekent het einde van creatieve expressie en democratie.”

Statement

De nieuwe roman van de geëngageerde Dave Eggers is voorlopig alleen te koop in de boekhandel. Pas vanaf november zal het ook beschikbaar zijn bij online-winkels zoals Amazon. Het is een statement van de schrijver dat past bij de boodschap van dit boek en eerdere boeken van zijn hand: laat Big Tech je leven niet bepalen.