Ondernemer zet sancties in perspectief: ‘Dan kun je heel stoer statements maken…’

De laatste weken trekken veel grote bedrijven zich onder maatschappelijke druk ogenschijnlijk makkelijk terug uit Rusland. Kleinere bedrijven echter zien met eigen ogen wat de sancties doen met ‘de gewone Rus’ met wie ze al jaren samenwerken. Christiaan Rikkers, directeur van architectenbureau JDV uit Maarssen: ‘Dan kun je heel stoer statements maken om aan iedereen te laten zien dat je goed bezig bent, maar het gaat hier wel om banen van mensen die soms wel drie generaties van hun familie onderhouden.’

Nu de publieke opinie zich de laatste weken snel tegen Rusland keerde, zagen veel bedrijven zich genoodzaakt hun activiteiten te staken in het land. Van Apple tot McDonald’s en van Zara tot IKEA. Of ze daarbij geleid werden door ethische motieven of een strategisch pr-beleid is de vraag. Feit is dat veel Russen in de problemen komen door de plotselinge koerswijziging van de grote bedrijven. Dat meent ook historicus Nicholas Mulder: ‘Het probleem is dat je vooral de mensen raakt die niet verantwoordelijk zijn voor de invasie.’

In de ogen gekeken

Het beleid van bedrijven zoals Shell en Nike haalt al snel de kranten, maar het Midden- en Kleinbedrijf staat ook voor een keuze, zo laat een korte reportage in De Volkskrant zien. De krant citeert Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW: ‘De sancties die regeringen tegen Rusland hebben ingesteld waren juist bedoeld om de kliek rondom Poetin te raken, nu is er een proces op gang gekomen waarbij de publieke opinie bedrijven dwingt verder te gaan en het volk te raken.’

Veel kleinere ondernemingen met Russische banden zitten met de oorlog in de maag, het gaat ze volgens Thijssen ‘echt aan het hart dat ze hun mensen waarmee ze vaak al lang werken, in de steek moeten laten.’  Ze hebben jarenlang contact (gehad) met hun Russische partners, hebben elkaar opgezocht, gesproken, in de ogen gekeken. Dan verandert het perspectief. Hun zakenpartners zijn Russen, ja, maar het zijn vooral ménsen. ‘Dan kun je heel stoer statements maken om aan iedereen te laten zien dat je goed bezig bent, maar het gaat hier wel om banen van mensen die soms wel drie generaties van hun familie onderhouden.’ Aldus Christiaan Rikkers, directeur van architectenbureau JDV uit Maarssen. Hij heeft nog geen besluit kunnen nemen over de verdere internationale bedrijfsvoering.

Kant kiezen

Sinds Vladimir Poetin aan de macht kwam in Rusland is de berichtgeving over Rusland nooit echt positief geweest. De manier van leidinggeven van de huidige president, het politieke bestel in het algemeen, de verdeling van rijkdom tussen de oligarchen en de rest van de bevolking, de conservatieve cultuurpolitiek; de berichten in het Westen waren de laatste jaren voor het grootste deel afkeurend.

Met de inval van Rusland in Oekraïne heeft het negatieve sentiment in het Westen een laatste zetje gekregen. Scepsis is omgeslagen in veroordeling en afstandelijke beschouwing heeft plaats gemaakt voor een strijdbare houding tegen het reusachtige land. Bedrijven voelen zich nu gedwongen een kant te kiezen. Grotere bedrijven stonden als eerste in de spotlights, maar kleinere bedrijven voelen nu ook meer druk om hun relatie met Rusland te heroverwegen.