Onderzoeksrapport meldt angstcultuur Belastingdienst

Er heerst een angstcultuur bij de Belastingdienst. Dat is de conclusie van een rapport dat is opgesteld na onderzoek van de werkomstandigheden bij de overheidsdienst. Het onderzoek werd uitgevoerd door twee externe juristen. Zij hebben zich naar aanleiding van de toeslagenaffaire verdiept in tientallen meldingen van belastingambtenaren over misstanden en onregelmatigheden.

Het rapport is nog niet gepubliceerd, maar NRC wist het in handen te krijgen. Problemen worden niet gemeld en fouten niet hersteld. Meedenken over verbetering van het werkproces wordt niet gewaardeerd en kwantiteit gaat boven kwaliteit. Dat zijn de belangrijkste problemen bij de Belastingdienst. Die zijn te wijten aan twee dingen: hiërarchie en een star systeem.

Er is sprake van een hiërarchisch systeem waarbij leidinggevenden vaak geen idee hebben wat er op de werkvloer speelt. Werknemers zijn bang om problemen aan te kaarten omdat ze vrezen voor hun verdere carrière. De managers sluiten volgens het rapport vaak hun ogen voor de moeilijkheden in het werkproces omdat ze graag ‘snel en makkelijk’ willen werken. Ze denken aan de kwantiteit en dat gaat ten koste van de kwaliteit.

Medewerkers van de Belastingtelefoon stuiten vaak als eersten op de problemen die mensen ondervinden van de fiscale overheidsdienst, maar kunnen daarmee niet terecht bij collega’s in hogere functie. ‘De wet- en regelgeving is nu eenmaal zo’ krijgen ze bijvoorbeeld te horen wanneer ze wijzen op ongewenste effecten van het systeem.

Met miljoenen belastingbetalers ligt er veel druk bij de Belastingdienst. Geautomatiseerde systemen moeten die druk verlichten maar hebben als nadeel dat er meer starheid in het werkproces sluipt. Automatisering maakt het moeilijk om genomen beslissingen terug te draaien of mechanismen bij te sturen.

De Belastingdienst ligt sinds de toeslagenaffaire onder een vergrootglas. Onlangs legde de Nationale Ombudsman de vinger op de zere plek door te wijzen op de gebreken bij de belastingdienst. Hij concludeerde dat de compensatie voor gedupeerden in de toeslagenaffaire ernstig tekort schiet. Lees daar hier meer over. Lees hier meer over de rol van de rechters in de toeslagenzaak leest u.