Onteigening van boerenland- van taboe naar overheidsbeleid?

Het NRC had de primeur deze week: De ministeries van Financiën en Landbouw hebben vergevorderde plannen om honderden boeren uit te kopen en indien nodig te onteigenen, om zo de stikstofuitstoot in Nederland snel terug te brengen. “Dit blijkt uit stukken die zijn ingezien door NRC. De kosten van deze operatie kunnen oplopen tot 17 miljard euro,” zo stond er in de krant te lezen. Het demissionaire kabinet wil de extra stikstofmaatregelen nemen om de bestaande natuur minder te schaden en tegelijkertijd meer ruimte te maken voor natuur en woningen.

Het plan krijgt bijval, maar er is vooral veel kritiek. “Schandalig wat er met de boeren gebeurt. Nog schandaliger dat we er een beetje schaapachtig naar staan te kijken, vermeldt Sietske Bergsma op twitter.

Schandalig wat er met de boeren gebeurt. Nog schandaliger dat we er een beetje schaapachtig naar staan te kijken.

— Sietske Bergsma (@SBergsma) September 6, 2021

Columniste van NRC Rosanne Hertzberger tweet: “Onteigening boeren, vaccinatieverplichting, ik dacht dat dit kabinet was opgestapt vanwege het voor de bus gooien van onschuldige burgers en schending van de grondbeginselen van de rechtsstaat?

Onteigening boeren, vaccinatieverplichting, ik dacht dat dit kabinet was opgestapt vanwege het voor de bus gooien van onschuldige burgers en schending van de grondbeginselen van de rechtsstaat?

— Rosanne Y. Hertzberger (@ryhertzberger) September 6, 2021

Mario Berkers, varkensboer en voorman van ZLTO Deurne, maakt het persoonlijker. Volgens hem is de impact van gedwongen onteigening voor boeren enorm groot. “Als je het per se niet wil dan zijn de sociale gevolgen heel groot. Want achter elk bedrijf zit een gezin. Het is een levenswijze die dan abrupt afgebroken wordt. En dat zal bij veel boeren pijn doen,” zo is te lezen op de site van Omroep Brababant

Over de hoogte van eventuele verkoop van land zijn veel boeren ook pessimistisch: ‘Bij verplichte onteigening sta je in de onderhandelingen over de prijs van je grond met 10-0 achter, ” zo stelt melkveehouder Janet Mensink in De Telegraaf.

LTO en andere boerenorganisaties hebben achter de schermen over de scenario’s meegedacht, aldus NRC op basis van ingewijden. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak spreekt dat laatste met klem tegen. „Dit is nieuw voor ons, wij zijn hier niet bij betrokken. Wij zijn en blijven tegen gedwongen onteigening. Landjepik lost het stikstofprobleem niet op”, zegt hij tegen het Reformatorisch Dagblad.

Demissionair minister voor landbouw, natuur en voedselbeleid Carola Schouten zei nog niet zo lang geleden: ‘Zolang ik minister ben, wordt geen enkele boer gedwongen te stoppen.’ Nu zoekt ze een uitweg nu de plannen zijn uitgelekt. Ze ‘betreurt het’ dat de plannen zijn uitgelekt en benadrukt dat er nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden.

Is het dan een storm in een glas water, slechts een proefballonnetje? De scenario’s voor landhervormingen zijn wel degelijk in opdracht van twee ministeries uitgewerkt door het Planbureau voor de Leefomgeving.

De ‘trotse Zeeuws-Vlaming Eelco van Hoecke vindt het inmiddels verdacht veel op de USSR lijken deelt hij op Twitter. Caroline van der Plas, fractievoorzitter van de Boeren Burger Beweging en een paar weken geleden bij Café Weltschmerz in gesprek met Martina Groeneveld, slaat ook alarm. Op Twitter zegt ze: ‘Nederland lijkt wel een communistische staat aan het worden’.

Onteigening. Het klinkt naar communistische praktijken in de twintigste eeuw, en doet denken aan landen met armoede, honger en dictatuur. Niet zo vreemd dat het woord voor velen een nare bijsmaak heeft. Het NRC constateert echter dat het taboe op onteigening van boeren binnen een paar maanden blijkt verdwenen. Als dat kan dan is het, even voorzichtig speculerend, misschien ook niet zo gek te denken dat het credo van het World Economic Forum You will own nothing and be happy in een paar jaar tijd bewaarheid kan worden?