Overnamedrama duurt voort: Bayer ziet tienduizenden schadeclaims tegemoet na Roundup-uitspraak

Monsanto en kanker. Jarenlang zat er een heel verdacht luchtje aan het succesvolle product Roundup van multinational Monsanto. Dat luchtje wordt steeds tastbaarder. De wereldspeler op het gebied van genetisch gemodificeerde zaden en (kunst)mest moet voor het Amerikaanse Hooggerechtshof namelijk het hoofd buigen voor Ed Hardeman.

De gepensioneerde Amerikaan meende dat de onkruidverdelger de oorzaak is geweest van zijn kanker. Hij kreeg in 2019 een tegemoetkoming van tachtig miljoen dollar toegewezen. De rekening is in hoger beroep lager uitgevallen en bedraagt nu 25 miljoen dollar.

Reputatie en beurswaarde

Monsanto, dat volgens journalist Bartow Elmore ‘een oorlog voert tegen de natuur,’ ging in beroep tegen het vonnis dat dateert van 2019. Het zal gevolgen hebben voor de reputatie van Monsanto. Die was al niet zo best, wat mede leidde tot de officiële overname van 63 miljard dollar door chemieconcern Bayer in 2018 (en dat wil wat zeggen want ook de reputatie van de Duitse gigant is niet bepaald smetteloos).

De directieleden van het Duitse bedrijf zullen zich na de overname nog weleens de haren uit het hoofd hebben getrokken. Een klein jaar na de deal was het aandelenkapitaal met 40 procent geslonken en nog minder waard dan het bedrag waarvoor ze Monsanto hadden gekocht.

De vele grote claims waar Monsanto mee te maken heeft en die ze nog tegemoet moet zien, droegen daar voor een groot deel aan bij. De waarde van de multinational schommelt nog steeds op het niveau van de dip van twee jaar geleden- ondanks toetreding tot de vaccinmarkt. Na de uitspraak van gisteren daalde het aandeel van Bayer direct met twee procent.

Boven het hoofd

De financiële consequenties zullen Bayer nog meer zorgen baren. Het Amerikaanse Hooggerechtshof wees op dinsdag 21 juni 2022 het  beroep van Bayer tegen de eerdere uitspraak uit 2019 af. Door die uitspraak hangen Bayer tienduizenden schadeclaims boven het hoofd. Nu er een precedent is geschapen, heeft het bedrijf 4,5 miljard dollar opzij gezet om nieuwe procedures aan te gaan.

Het is niet de eerste keer dat de producent van Roundup schadeclaims moet uitbetalen. In 2018 kreeg een oud-conciërge 78 miljoen dollar uitbetaald. Twee jaar geleden schikte het voor miljarden dollars met  een groep Amerikanen die een zaak hadden aangespannen.

Wereldwijd

Gezien het grootschalige gebruik van het product is het aannemelijk dat er steeds meer claims bij zullen komen. De VS loopt daarbij voorop, maar ook in Europa zullen veel mensen een schadevergoeding afdwingen. Boeren en andere gebruikers op overige continenten zullen een veel moeilijker weg moeten gaan: het is voor een boer uit pakweg Cambodja nog moeilijker om het op te nemen tegen het grootste chemieconcern ter wereld.

In landen waar groepsvorderingen een gewoon verschijnsel zijn, zoals in de VS, kunnen individuele aanklagers waarschijnlijk meer hopen op succes. De vereniging van bewijslast en de proceskosten die de aanklager op zich neemt, geven de beschuldigende partij meer lucht in een langdurige juridische strijd.

Respectvol oneens

‘We kunnen de afwijzing van de zaak Hardeman door het Hooggerechtshof niet begrijpen,’ reageert Bayer. Het geeft bovendien zeer diplomatiek aan het ‘respectvol oneens’ te zijn met het besluit. Glysofaat (het wordt op de markt gebracht onder de vriendelijker naam Roundup) is ondanks de vele meldingen van schade aan mens en natuur nog overal ter wereld te koop. Wel poetst het bedrijf de slechte naam van de onkruidverdelger zoveel mogelijk op. Het zal ‘blijven streven naar een verhelderend glyfosaat-oordeel op het hoogste gerechtelijk niveau in de VS.’