Pieter Stuurman: ‘De mensheid bevindt zich in een pandemie van principeloosheid’

Café Weltschmerz biedt sinds enige tijd de ruimte aan verschillende experts en graag geziene gasten om hun visie op een actueel thema met ons te delen. In de rubriek Vrienden van Weltschmerz zullen verschillende onderwerpen aan bod komen, waarbij uiteraard ook alternatieve geluiden welkom zijn. Graag zien wij dan ook uw reactie onderaan een artikel tegemoet.

Vorige keer deelden wij open brief die Shohreh Feshtali naar Mark Rutte schreef (klik hier).

Deze keer delen wij: ‘Pandemie van principeloosheid’
door Pieter Stuurman
-Dit artikel verscheen eerder in Gezond Verstand

Recentelijk deed de nummer-1 tennisser van de wereld, Novak Djokovic, een opmerkelijke uitspraak. Eerder dit jaar werd hij uitgesloten van deelname aan het Australian Open omdat hij weigerde zich te laten injecteren. Enkele weken geleden won hij voor de 7e keer Wimbledon, de belangrijkste tenniswedstrijd ter wereld. Na afloop werd hem gevraagd hoe hij zich nu voelde over het missen van de Australian Open, en of het hem speet dat hij de injectie geweigerd had. Hij antwoordde: “Het principe van zelfbeschikking over mijn leven en lichaam, is belangrijker dan welke tennistitel dan ook”.

We zouden kunnen concluderen dat hij met deze uitspraak een ‘voorkeur’ laat zien. Maar die conclusie zou hem geen recht doen. Juist omdat hij, de beste tennisser ter wereld, de uitspraak deed. Want het is een enorme opgave om de beste tennisser ter wereld te worden en te blijven. Het vereist volledige toewijding en monomane inspanning, al vanaf de vroege jeugd, anders lukt het simpelweg niet. Het moet het allerbelangrijkste zijn in zijn leven. Toch blijkt één ding boven het allerbelangrijkste te gaan: zijn principe. Zelfs al zou dat betekenen dat hij zijn tennisloopbaan zou moeten opgeven. En dat betekent dat er verder niets meer bestaat dat hem ertoe kan verleiden zijn principe te verlaten. Zijn principe gaat boven zijn hoogste voorkeur. Een principe is iets anders dan een voorkeur.

Sommige mensen hebben bewondering voor hem omdat hij zo krachtig en standvastig is, en daarom bij zijn levensprincipe blijft. Maar de werkelijkheid is andersom: het is niet de persoon Djokovic die zo krachtig is dat hij zijn principe overeind houdt. Het is zijn principe dat hem de kracht verleent om Djokovic overeind te houden. Niet de persoon, maar het principe is de bron van die kracht.

Een werkelijk principe is niet te beredeneren, niet te bediscussiëren, en niet te bestrijden. Het is een uitgangspunt, een beginpunt waaraan niets voorafgaat. Een onveranderbaar ijkpunt, waaraan al het andere, zelfs het allerbelangrijkste (bij Djokovic: tennis), gerelateerd wordt. Het uitgangspunt is absoluut. Al het andere is relatief, en wordt aan dat uitgangspunt gerelateerd. Zelfs tennis. Het is zijn principe dat hem onoverwinnelijk maakt. Ondanks de aanval op hem is hij ongebroken en wint hij Wimbledon. Maar zelfs als hij zijn geliefde tennis zou moeten opgeven, dan nog blijft zijn principe overeind, en dan is hij niet overwonnen. Ik sta wat lang stil bij dit voorbeeld omdat het prachtig laat zien wat de onoverwinnelijke kracht van een goed verankerd ethisch principe is.

Maar andersom illustreert het ook hoe kwetsbaar mensen zijn als het aan een goed verankerd levensprincipe ontbreekt. Het resulteert in onthechting, vervreemding, stuurloosheid, betekenisloosheid en angst. En dat is precies de conditie waarin het grootste deel van de mensheid zich momenteel bevindt. Degenen die eronder lijden voelen die angst, maar zijn niet in staat om het ergens aan toe te schrijven omdat het hen aan een referentiepunt ontbreekt. Het is precies die ongrijpbare angst die mensen doet verlangen naar houvast. En het is dat verlangen dat hen ontvankelijk maakt voor misleiders die aanvankelijk de bestaande angst stimuleren en vervolgens beweren dat blinde onderwerping aan hen, het gevoel van existentieel onbehagen zal oplossen.

Maar wat de misleiders aanbieden zijn nep-principes. Het zijn surrogaat-principes. Het zijn geen werkelijke principes maar ideologieën. De woke-ideologie en de klimaatideologie zijn voorbeelden van als principe vermomde misdaad. De afwezigheid van een werkelijk en goed verankerd ethisch ijkpunt, waaraan het aangebodene getoetst kan worden, maakt mensen tot een gemakkelijke prooi. Een ideologie kent geen werkelijk principe. In tegenstelling tot een echt principe, is het veranderlijk en kunstmatig. Al deze ideologieën leiden uiteindelijk tot tirannie, om de doodsimpele reden dat ze inherent strijdig zijn met het vrijheidsprincipe. Ze vereisen voorgeschreven keuzes en opgelegde toewijding. Dergelijke ideologieën kunnen alleen massaal worden omarmd in de leegte van collectieve principeloosheid.

En dat betekent dat mensen die niet ontvankelijk zijn voor de misleidende ideologieën nog wel volgens een verankerd principe leven. Een ethisch principe waaraan al het andere gerelateerd wordt. En dus ook de aangeboden ideologie. Als die ideologie strijdig is met hun levensprincipe, dan zullen ze die ideologie standvastig weigeren. Een werkelijk principe is per definitie standvastig en dus onveranderlijk, omdat een veranderlijk principe géén principe is.

Een werkelijk principe is absoluut. Het is het meest absolute dat voor mensen beschikbaar kan zijn. Al het andere is relatief aan dat uitgangspunt. Wanneer het ontbreekt aan een als absoluut beschouwd ijkpunt, kan het relatieve alleen gerelateerd worden aan het relatieve – het veranderlijke alleen aan het veranderlijke – en dat resulteert onvermijdelijk in richtingloosheid en stuurloosheid. En dus in ontreddering. Iedere vorm van navigatie, en dus ook morele navigatie, vereist een onveranderlijk referentiepunt.

Er bestaat dus een essentieel verschil tussen de meelopers die zich laten verleiden door de valse verlokkingen van nep-ethiek, en degenen die dat weigeren. De groep meelopers wordt gekenmerkt door principeloosheid en is daarom gemakkelijk te misleiden. De groep weigeraars laat zich leiden door hun levensprincipe, en is daarom veel beter bestand tegen de misleiding. Voor veel van hen is hun levensprincipe zo vanzelfsprekend, zo normaal, dat ze zich er nauwelijks van bewust zijn, maar zich er bijna instinctief naar gedragen. Daarom komen ze als vanzelfsprekend in verweer zodra de levensvrijheid in gevaar komt, en de slavernij dominant dreigt te worden. Omdat het onverenigbaar is met hun uitgangspunt. Het is hun levensprincipe dat hen in staat stelt de misdadigheid van de gepropageerde ideologie als zodanig te herkennen. Hoe bewuster het principe, hoe beter het onderscheid gemaakt kan worden tussen wat moreel juist en onjuist is. En dat is het fundament onder elke vorm van werkelijke ethiek.

De mensheid bevindt zich momenteel in een diepe morele crisis. Een pandemie van principeloosheid. Een pandemie die oneindig veel gevaarlijker is dan welk virus ook. Het is een crisis die alleen te overwinnen is door fundamentele herbezinning en het omarmen van een opnieuw en bewust geformuleerd ethisch uitgangspunt. Een ‘Ethische Great Reset’. Een onwrikbaar, niet onderhandelbaar en niet relativeerbaar principe. Een principe dat gebaseerd is op de betekenis en de waarde van het leven zelf, en dat net al dat leven zelf, letterlijk een gegeven is. Het leven dat alle levenden is toegekomen en dat daarmee het enige werkelijke eigendom is waarover iedere levende mens beschikt, en onvoorwaardelijk moet kunnen beschikken. Een helder uitgangspunt dat het menselijk leven eerbiedigt en als het hoogste goed beschouwt. Zonder dat, bestaat er geen enkele bescherming tegen totale destructie.

In deze tijd wordt het begrip ‘eigendom’ veelvuldig verward met het begrip ’bezit’. Eigendom (het woord zegt het al) is datgene wat mensen eigen is. Wat mensen eigen is, is hun leven. Het bestaat uit hun tijd van leven, hun levensenergie, de mogelijkheid om zelf te bepalen hoe die tijd en energie in te zetten, en de opbrengst van die inzet. Dat alles moet onvervreemdbaar zijn, en mag nooit door een ander in bezit genomen worden. Het in bezit nemen van andermans leven, in welke mate dan ook, is slavernij. Alle opbrengst van slavernij is onrechtmatig in bezit genomen eigendom. Het is levensdiefstal. Veruit het meeste bezit op de wereld van nu, valt onder deze definitie. Daaronder valt ook het verschijnsel macht, omdat de macht van de één uit niets anders bestaat dan de ingenomen vrijheid van anderen. Niet voor niets pleit de aanvoerder der dieven en misleiders, Klaus Schwab, voor de volledige opheffing van eigendom. Hij pleit daarmee voor totale slavernij.

Het opnieuw formuleren van het levensprincipe, en het vinden van consensus daarover, is veel gemakkelijker dan het lijkt. Vrijwel alle culturen en religies hebben dat immers al voor ons gedaan. Allemaal hanteerden ze eenzelfde regel: niet doden, niet stelen. Die regel was gebaseerd op een eenvoudig uitgangspunt: het leven is het onvervreemdbaar eigendom van degene die leeft. Niets ervan mag worden afgenomen of vernietigd.

Het feit dat vele culturen zich niet aan hun eigen uitgangspunt hielden, was altijd het gevolg van cultuurrelativisme. Cultuurrelativisme is niets anders dan plaats- of tijdgebonden principeloosheid. Dat betekent niet dat die culturen er andere principes op nahielden, maar dat ze hun oorspronkelijke uitganspunten relativeerden, en daarmee ondergeschikt maakten aan politiek, financieel of ander gewin. Precies zoals nu. Als we het universele principe – dat desgevraagd door vrijwel iedereen zal worden onderschreven – nu zouden hanteren, dan zou het bijvoorbeeld voor iedereen glashelder zijn dat zoiets als massale onteigening van boeren er strijdig mee is, en dus een volstrekt onacceptabele misdaad betreft.

We staan momenteel op het punt in de geschiedenis waarop we de destructiviteit van principeloosheid in een niet eerder vertoonde omvang zullen ervaren. Het zal onze soort noodzaken om zich opnieuw te verbinden met het universele levensprincipe. Laten we dat na, dan zijn onze dagen geteld. Nemen we die verantwoordelijkheid wel, dan maken we een eind aan de grootschalige misdaad, en dan zou ons zomaar een paradijs kunnen wachten.