Profvoetballer weigert Onelove-aanvoerdersband: “Er is meer problematiek in de wereld”

De aanvoerders van voetbalclubs Feyenoord en Excelsior weigerden dit weekend een ‘One Love’ aanvoerdersband te dragen. In de media ging het daarna veel over de vraag ‘of we respect moeten opbrengen voor mensen die geen respect hebben voor bepaalde mensen in de samenleving.’ Redouan El Yaakoubi van Excelsior vond dat de verkeerde discussie. In het licht van alle aandacht die naar de LHBTQ+ ‘gemeenschap’ gaat, zei hij: “Er is meer problematiek in de wereld die onderbelicht blijft.”

Weigering

‘Met de OneLove-campagne draagt het voetbal uit dat we vóór verbinding en dus tegen alle vormen van discriminatie zijn. De kleuren van het OneLove-logo symboliseren ras en afkomst (rood/zwart/groen) en alle gender identiteiten en seksuele geaardheden (roze/geel/blauw).’

Belangrijk onderdeel van de campagne is het jaarlijks dragen van een zogeheten One Love regenboogband door de aanvoerders van betaalde voetbalclubs. De afgelopen speelronde was het weer zover. Iedereen deed mee, behalve de leiders van twee Rotterdamse clubs. Orkun Kökcü en Redouan El Yaakoubi, leiders op het veld van respectievelijk Feyenoord en Excelsior, gingen hun eigen weg.

Kökcü weigerde de band. “Ik snap heel goed wat het belang is van deze actie, alleen voel ik mij door mijn geloofsovertuiging niet de aangewezen persoon om dit te supporten.” Voor de duidelijkheid: de One Love actie gaat doorgaans over het omarmen van diversiteit en tegen uitsluiting in het algemeen, maar afgelopen weekend stond met name homo-acceptatie in de schijnwerpers. De LHBTQ+ kleuren van de band werden dus flink geaccentueerd.

Het is overigens de vraag of zo’n campagne, ook als iedereen wel meedoet, effectief is. Volgens Hans Siebers, sociaal wetenschapper en hoofddocent aan de Tilburg University, werken dergelijke acties vaak averechts. Vooroordelen zullen al snel juist versterkt worden.

Hij schrijft in Trouw: ‘Inclusie wordt vaak verward met het recht om overal en altijd, te pas en te onpas, al je verschillende identiteiten maar te kunnen uiten en daar ook erkenning voor te vragen. De regenboogband staat symbool voor juist de misvatting. Elke identiteit heeft echter een plaats waar die relevant is. Op een datingsite is dat wellicht je seksuele identiteit, maar op het voetbalveld is dat je identiteit als speler of scheidsrechter of trainer.’

Van de Feyenoord-middenvelder verliep langs vertrouwde lijnen en komt neer op de vraag: ‘Kan men personen of groepen de ruimte geven, ook wanneer de tolerantie of het respect niet wederkerig is? Concreet: kan men als samenleving iemand omarmen die zelf die samenleving of delen daarvan afwijst? Hoe verhoudt de meerderheid zich tot het recht van een individu of minderheid?

Het zijn vragen die niet altijd makkelijk te formuleren zijn, maar dat het wringt voelen veel mensen hoe dan ook aan. Ene Steve Stingray reageert via Voetbalzone: ‘Als je religie je ervan weerhoudt een liefdevolle boodschap uit te dragen, moet je nog eens goed nadenken over die religie.’ Een andere bezoeker van het platform: ‘Als hij iedereen respecteert, waarom respecteert hij dan niet de band?’

Hypocriet

De populaire sportjournalist Valentijn Driessen van De Telegraaf drukte het zo uit: ‘Met het oog op respect durfde Kökcü zelfs respect te vragen voor zijn eigen religieuze overwegingen. Nogal dubbel en zelfs hypocriet. Zeggen respect te hebben voor homoseksuelen, maar tevens een geloof uitdragen waar juist het respect voor mensen met een andere seksuele voorkeur ontbreekt en waar ze deze groep het liefst uitsluiten.’

Over ruim een maand zal Driessen overuren draaien in verband met het WK voetbal in Qatar. Geen schoolvoorbeeld van respect voor homorechten aldaar, of wat voor mensenrechten dan ook. Het Nederlands elftal zal zich daar echter gewoon melden.

Reddingsboei

Oud-voetballer Pierre van Hooijdonk sprak in het voetbalpraatprogramma Studio Voetbal van “een klap in het gezicht” van homoseksuele supporters (onder andere die van supportersclub de Roze Kameraden) en voetballers, om weer snel het woord ‘respect’ in de mond te nemen: “Ik heb respect voor zijn keuze, maar begrijp het niet.” Zijn tafelgenoot Ibrahim Afellay: Het feit dat je ergens niet voor staat, betekent niet dat je geen respect hebt. Laten we ook begrip opbrengen voor zijn standpunt.”

Respect: makkelijk gezegd, maar wat betekent het in de praktijk? Het woord fungeert al snel als reddingsboei wanneer het gesprek ongemakkelijk en ingewikkeld wordt. Maar veel verder brengt het de discussie niet.

Opgedrongen

Het is opvallend dat voetbalanalisten Ibrahim Afellay en Karim El Ahmadi als een van de weinigen de ‘rebellerende’ voetballers steunden op de nationale televisie. Ze delen op vele vlakken een soortgelijke achtergrond, afwijkend van ‘de doorsnee Nederlander’, met de actieve voetballers. Scroll nog eens terug naar het statement van One Love over afkomst… Het kan een hele tour zijn om iedereen te omarmen.

Het is mogelijk dat Kökcü onder druk stond van zijn omgeving om niet mee te doen aan de campagne, of dat hij de speciale aanvoerdersband inderdaad niet kon rijmen met zijn religieuze achtergrond. Zijn collega van Excelsior gaf de discussie echter een extra dimensie. Hij gaf de aanvoerdersband niet aan een medespeler zoals de Feyenoorder deed, maar vroeg om een andere aanvoerdersband.

Uit het Algemeen Dagblad: ook El Yaakoubi is fel tegen homofobie en andere vormen van discriminatie. ,,Ik ben helemaal voor het feit dat iedereen moet worden geaccepteerd zoals diegene is en dat iedereen zijn eigen gedachtegoed kan dragen”, vertelde hij na afloop van de wedstrijd. ,,Soms heb ik alleen het gevoel dat sommige thema’s worden opgedrongen in de voetballerij. Ik vind dat ik daar zelf ook een keuze in mag maken.”

Onderbelicht

Daarnaast zei hij: ‘Ik denk dat er heel veel problemen zijn in de wereld. Ik denk dat er veel onderwerpen onderbelicht zijn, zoals armoede en honger.’ Uit hetzelfde artikel: ‘Eerder dit jaar deed El Yaakoubi al niet mee aan een actie waarbij aanvoerders een band droegen om stil te staan bij de oorlog in Oekraïne. El Yaakoubi stelde dat hij oorlogen in andere landen niet minder belangrijk wilde maken. Hij dacht dus ook aan het leed van, wie weet, de Russen of, waarom niet: de Jemenieten.

,,Dat zijn onderwerpen waarbij ik denk: er is meer problematiek in de wereld die onderbelicht blijft. Bepaalde politieke onderwerpen komen de voetballerij in.” ‘

Moed

Het gesprek over de in zichzelf vaak tegenstrijdige thema’s inclusiviteit en diversiteit is complex en verdient alle aandacht. Met alleen ‘respect’ en ‘begrip’ komt men er niet, terwijl het belang van een goed functionerende rechtsstaat wellicht te vaak uit het oog verloren wordt. Maar ondertussen speelt er meer. Wie heeft er belang bij het gespreksonderwerp? Welke dynamiek van groepsdruk en groepsdenken ontstaat er in de media? Leidt het focuspunt af van andere prangende onderwerpen?

Wat men ook verder van de opvattingen van El Yaakoubi vindt, hij toont zich werkelijk maatschappelijk geëngageerd. Hij schuift niet willekeurig een band om zijn arm omdat het nu eenmaal wordt opgedragen door zijn werkgever. Hij toont moed door een andere keuze te maken. Hij ontworstelt zich aan de maatschappelijke druk en durft te staan voor zijn eigen mening. Zoals hij eerder al deed toen voetballers zich massaal achter Oekraïne moesten scharen. Hij laat zich niet inpalmen door een dominant narratief maar stelt het ter discussie.

Naschrift 24 oktober 2022: na alle ophef heeft De KNVB voorgenomen OneLove actie voor de komende maand (in het kader van de laatste speelronde voor het WK in Qatar) afgeblazen.