Nederlandse rechter: ‘Er wordt niet aan waarheidsvinding gedaan’

‘Er wordt niet aan waarheidsvinding gedaan,’ aldus Nathalie van Waterschoot. In het NRC legt de bestuursrechter de vinger op de zere plek van de rechtstaat. Ze spreekt van een systeem dat volgens haar flink is aangetast door voortdurende bezuinigingen en reorganisaties.

Steeds meer mensen vragen zich af of de rechtsstaat nog functioneert zoals hij zou moeten functioneren. Sommige mensen bestrijden de grondwettelijke legitimiteit van het coronabeleid. Anderen zien dat rechters in de toeslagenaffaire  steevast de kant van de belastingdienst kozen en niet die van de burgers. Ton Derksen schreef het boek ‘Het falen van de Hoge Raad. Bestuursrechter Nathalie van Waterschoot doet nu ook een duit in het zakje. In een interview met het NRC beschrijft ze misstanden in de rechtspraak, in het bijzonder het familierecht.

Verkeerde stapel

Van Waterschoot vraagt zich naar eigen zeggen regelmatig af of de rechtstaat ‘na jaren van voortdurende bezuinigingen, doorgeschoten efficiency en reorganisaties’ zijn werk nog wel kan doen. Ze heeft zelf de gebreken van de rechtstaat aan den lijve ondervonden in de de jeugdzorg en het familierecht. Het zijn terreinen waar ze zowel professioneel maar ook privé veel mee te maken heeft gehad. Ze ziet dat er regelmatig sprake is van framing en aannames zonder dat er goed onderzoek wordt gedaan naar de feiten: ‘Er wordt niet aan waarheidsvinding gedaan,’ aldus de rechter.

In haar gezinsleven kreeg ze daar zelf mee te maken. Ze beschrijft in het interview met de ochtendkrant haar eigen ervaringen met het familierecht en organisaties zoals Veilig Thuis. Ze kreeg haar inzichten voor een groot deel door haar politiedossier in te zien. ‘We kwamen op de verkeerde stapel terecht,’ zag ze. Meldingen werden volgens de rechter intussen niet gecheckt en conclusies werden getrokken op basis van twijfelachtige data.

Van Waterschoot ziet parallellen met de toeslagenaffaire: ‘Uit aannames en haastige interpretaties volgen automatisch onjuiste beslissingen, net als de Belastingdienst met het terugvorderen van toeslagen deed.’

Niet zwijgen

Rechters hebben ook een mening. Vanzelfsprekend, maar het spreekt niet vanzelf dat ze daar ook mee naar buiten komen. Zelf vond ze echter dat ze een taak had: ‘Ik vind dat ik als rechter niet kan zwijgen over zulke grote problemen,’ zegt ze. Nadat ze in mei een interview geeft aan het vakblad Mr. bleef het volgens Van Waterschoot conform de professionele code stil binnen haar eigen beroepsgroep. Zelf put ze moed uit een gedicht van Remco Campert, geeft ze aan: ‘Jezelf een vraag stellen / daarmee begint verzet /en dan die vraag aan een ander stellen.’