Staat de vrijheid van meningsuiting op de tocht?

Een cartoon van Ruben Oppenheimer in het NRC heeft veel stof doen opwaaien. Op de spotprent is partijleider (ster?) van D66 Sigrid Kaag te zien die op een bezem richting de Twin Towers vliegt. Op de torens is een breeduit lachende Mark Rutte getekend. De smaakpolitie vond het ongepast. Reinier van Dantzig, fractievoorzitter en lijsttrekker D66 Amsterdam: “De insinuaties die van dit beeld uitgaan zijn zo fout.”

De cartoon van Ruben Oppenheimer krijgt altijd een plek in Tom-Jan Meeuws column ‘Haagse Invloeden’ in het NRC. Omdat hij dit keer twee beelden gebruikte die erg gevoelig liggen – Sigrid Kaag als heks, en 9/11 – kreeg hij veel over zich heen. Volgens het AD lopen de reacties uiteen van ‘zeldzaam onsmakelijk’, ‘seksistisch’, ‘walgelijk’ en ‘respectloos’.

Sjoerd Wiemer Sjoerdsma, Tweede Kamerlid voor D66, meldt zich ook op Twitter: ‘NRC dacht: laten we op 9/11 een vrouw met een stevige mening afbeelden als een heks en een terrorist…’

Journlist Roderick Veelo kan zich vinden in de reactie van de tekenaar in het AD: “Oppenheimer over cartoon-ophef vandaag (AD): ‘Dat zijn dus dezelfde mensen die als ik bedreigd word wanneer ik een cartoon over de islam maak, vooraan staan om te zeggen dat ze achter me staan. En zo iemand staat nu bij een negatieve spotprent over zijn eigen partij te janken.'”

Oppenheimer over cartoon-ophef vandaag (AD): 'Dat zijn dus dezelfde mensen die als ik bedreigd word wanneer ik een cartoon over de islam maak, vooraan staan om te zeggen dat ze achter me staan. En zo iemand staat nu bij een negatieve spotprent over zijn eigen partij te janken.'👇 https://t.co/bAspth2YIq

— Roderick Veelo (@RVeelo) September 11, 2021

Ozcan Akyol sluit zich daarbij aan: ‘Dat uitgerekend de links-progressieve hoek zich kwaad maakt over de cartoon van Oppenheimer is behoorlijk ironisch.’

Hans Teeuwen stelt sarcastisch: “Rechtse mensen hebben ineens ook humor en maken ook grapjes. Ja maar zo zijn we niet getrouwd!”

Wat leuk is en wat niet, is voor iedereen anders. Over smaak valt niet te twisten. Er zijn dingen waarvan je je afvraagt of je ze wel kunt zeggen, grappen die voor een soepel sociaal verkeer misschien maar beter in de moppentrommel kunnen blijven liggen. Maar wie ervoor kiest om dan maar niks te zeggen, kiest voor de weg van de minste weerstand. En misschien ook wel voor een risicoloos bestaan in een maatschappij waarin taboes niet doorbroken worden en gesprekken geen ingang vinden. Een samenleving waarin door (zelf)censuur het nadenken een halt wordt toegebracht.

Oppenheimer zelf reageert ook op de commotie tegen het AD: ‘Dat een beeld zo gevoelig is, is nog geen reden om het niet te gebruiken. Ik hoop dat mensen goed naar de tekening kijken en erover nadenken, in plaats van meteen moord en brand te schreeuwen.’

De cartoon komt juist in een tijd dat Kaag in social media vaak voor heks wordt uitgemaakt. PVV-leider Geert Wilders bouwt soms zelfs een heel theater rond die verwijzing. De gebeurtenis rond de Twin Towers is ook weer uiterst actueel. Deze maand is het twintig jaar geleden dat de torens in New York ineen stortten.