Synthetisch vlees: geraffineerde rotzooi als verdienmodel of ultieme oplossing voor milieu?

‘Geraffineerde rotzooi.’ Dat schrijft Patrick Savalle bij een foto van ‘een biefstuk die uit een 3D-printer komt.’ Minder vlees eten kan positieve gevolgen hebben voor de gezondheid, maar hoe voedzaam zijn de vele vleesvervangers? 

Geraffineerde rotzooi. Voedingswaarde nul. Dit soort voedsel gaat een heel scala aan nieuwe welvaartsziekten introduceren. https://t.co/r5Ok7733uV

— Patrick Savalle (@patricksavalle) June 26, 2022

Vegetarisch, vegan en synthetisch

‘Voedingswaarde nul. Dit soort voedsel gaat een heel scala aan nieuwe welvaartsziekten introduceren,’ schrijft de auteur, software-ontwikkelaar en crypto expert. Waarom? Zijn het de vele conserveringsmiddelen, de kleur- geur- en smaakstoffen? De genetisch gemanipuleerde soja, bonen of tarwe waarmee de vegaburger gemaakt wordt? Dat is een nadeel dat kleeft aan veel vleesvervangers. Vegetarische opties zijn voorhanden, maar vegan producten zijn aan meer restricties gebonden. Dat betekent dat producenten nog creatiever moeten zoeken naar alternatieven. Vegan yoghurt? Het kan, maar niet zonder een hoop kunstgrepen.

In dit geval heeft Savalle het specifiek over synthetisch vlees. Dat is een product dat afkomstig is van dierlijke stamcellen en dus in een laboratorium ontwikkeld wordt. Het streven is een ‘biefstuk’ of ‘kippenpoot’ die niet van echt is te onderscheiden. Experiment en innovatie zijn niet altijd slecht. Er zullen mensen zijn die bijvoorbeeld wijzen op de Groene Revolutie in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. De opbrengt van landbouw ging er ging mede door krachtige kunstmest opeens met sprongen op vooruit.

Gevolgen

Maar voorzichtigheid is geboden. In sommige opzichten is de opkomst van synthetisch vlees wellicht als geofixing: men sleutelt aan natuurlijk processen en weet niet wat de (langetermijn)gevolgen zijn. Volgens professor José Antonio Mendizábal bestaat de kans dat er met de nieuwe productietechnieken een einde komt aan de veeteelt, schrijft Anna Vilarrasa. Niet alleen van de intensieve, maar ook de traditionele en extensieve fokkerij. Die zorgt voor het behoud van inheemse rassen en het schoonhouden van bossen. Ook speelt het volgens hem een rol in het bevolken van landelijke gebieden en het produceren van hoogwaardig, voedzaam biologisch voedsel. En zo zijn er nog meer nadelen te bedenken: wat voor invloed heeft het op ons lichaam? Is het na duizenden jaren van evolutie, waarbij de mens langzaam van jager-verzamelaar boer werd en zijn dieet aanpaste, wel bestand tegen zo’n noviteit?

Milieuorganisatie Greenpeace is geen voorstander van vlees. Ze noemt de grote CO2-uitstoot van de vleesindustrie. Dat zou bijdragen aan de opwarming van de aarde. Daarnaast spreekt het over het intensieve landverbruik. Dieren hebben namelijk eten nodig, en dat eten moet verbouwd. Tropisch regenwoud en andere natuurgebieden verdwijnen ten koste van mais- en sojaplantages die het vee moeten voeden. Greenpeace stelt zich al decennia lang hard op tegen genetisch gemanipuleerde gewassen (GMO’s). ‘Experimenteer niet met ons eten,’ ‘Geen Frankenstein op ons bord’ en dergelijke waren lange tijd de leuze. Nu is het ‘laboratoriumvlees’ in opkomst. Van de eerder strijdbare houding is echter weinig terug te zien.

Industriële landbouwmodellen

Manlio Masucci neemt wel stelling: ‘Deze producten maken deel uit van een volgende generatie ultra-bewerkt junkfood. Het is direct afhankelijk van geglobaliseerde grondstoffenketens, agrochemicaliën, GMO’s, monoculturen en zelfs conventionele dierlijke productie. Daarmee wordt de positie van industriële landbouwmodellen steeds dominanter.’ Wie zich echt wil verdiepen in de schaduwzijde van synthetische voeding, kan terecht bij het informatieve en veelzijdige artikel van de Italiaan die werkzaam is bij Navdanya International. Die organisatie werd dertig jaar geleden opgericht door de Indiase activist en wetenschapper Vandana Shiva. Op de site staan vele artikelen rond natuurlijke landbouw, zaden, gewassen en biodiversiteit.

Een zeer lezenswaardig stuk over het onderwerp is bovendien te lezen in dit artikel van The Defender. Uit de titel is op te maken dat winst boven mensen gaat: ‘Vlees uit het lab: investeerders smullen ervan maar wetenschappers twijfelen aan de veiligheid.’

Opkomst

Het succes van De Vegetarische Slager was voor Unilever reden genoeg om het bedrijf over te nemen en de vegetarische wokreepjes en hamburgers van Vivera liggen in elke supermarkt. Elke winkel heeft bovendien wel zijn eigen vegetarische kipschnitzels en tofugehakt. Foodblogs testen ‘Garden Gourmet Sensational Chorizo’ en ‘Vegan nuggets.’

Wereldwijd propageert Bill Gates het eten van synthetisch vlees en Leonardo DiCaprio investeert in ‘de Beyond Meat-familie‘. Tenslotte een van de acht ‘voorspellingen’ van het World Economic Forum (WEF): ‘U zult veel minder vlees eten.’

Hier het korte -en voor vele mensen bekende- filmpje van het WEF over de nabije toekomst (het minder eten van vlees is punt nummer vier). Onderstaand miljardair Gates- die naast een aandeel in Beyond Meat ook investeert McDonalds- die ‘de weg wijst.’

Patrick Savalle is meerdere malen te gast geweest bij Café Weltschmerz. Onlangs sprak hij met Willem Engel over digitale veiligheid en autonomie, privacy, decentralisatie en meer.

Digitale veiligheid en autonomie – Willem Engel en Patrick Savalle