Vergeet het WEF: dit is de belangrijkste netwerkorganisatie

Het WEF – praatclubje voor de een, almachtig netwerkorgaan voor de ander – maakt heel wat los de laatste jaren. Maar de club die opereert vanuit Davos is lang niet de enige met macht en invloed op het wereldtoneel. Wie zijn de anderen?

Welke organisaties bepalen er via lobbyisten, denktanks, en bijeenkomsten voor publiek-private belangen nog meer waar de macht zich ophoudt en waar het geld naartoe rolt?

‘De agenda’s van de top- vijf organisaties zijn vergelijkbaar en omvatten de thema’s duurzaamheid, circulaire economie, milieu, CO2 reductie, gelijke behandeling, resetten van het kapitalistisch systeem en de financiële markten. Belangrijk daarbij is te beseffen dat zij de belangen van supranationale organisaties nastreven. Niet die van burgers of het mkb,’ schrijft Twan Houben.

Ranglijsten

Houben zet een aantal van die netwerken op een rij. Dat doet hij naar aanleiding van een analyse van twee sociologen van de Canadese  University of Victoria. Het gaat om William K. Caroll en Jean Philippe Sapinksi. Hun uitgebreide studie, genaamd ‘The Global Corporate Elite and the Transnational Policy-Planning Network, 1996-2006: A Structural Analysis’ is hier te lezen.

Het eerste deel van onderstaande ranglijst, inclusief links, is afkomstig van het stuk van Houben.

De studie afkomstig uit Canada dateert van 2010. Het kan niet anders dan dat de ranglijsten die ze samenstellen (het gaat namelijk niet om een eenvoudige blogpost maar om een uitgebreide studie, waarbij de auteurs meerdere modellen hanteren om invloed en reikwijdte vast te stellen) deels achterhaald zijn. Dat neemt niet weg dat de studie nog steeds de moeite waard is, al is het maar vanwege de huidige hyperfocus op het WEF.

Top drie

Op nummer een staat de Trilaterale Commissie (TC), opgericht in 1973 door David Rockefeller met behulp van mensen als Zbigniew Brzezinski. De TC behartigt de economische en financiële belangen van multinationals uit de VS, de EU en Japan. Rob Jetten was actief lid van de Trilaterale Commissie vanaf 2020 tot zijn benoeming als minister van Klimaat en Energie.

Op de tweede plek komt de Bilderberg Conferentie (BC), opgericht door wijlen Prins Bernard in mei 1954. Tot voor kort een geheimzinnige club waar druk over gespeculeerd kon worden, tegenwoordig iets minder. De gastenlijst wordt in ieder geval gedeeld. Het zal vanwege de geschiedenis niet verbazen dat ook in 2022 weer vele Nederlanders op bezoek kwamen. Denk aan Mark Rutte, Wopke Hoekstra en Ben van Beurden.

De nummer drie is een verrassing: de European Round Table of Industrialists. Deze werd opgericht in 1983 met als belangrijkste doel één verenigd Europa. Daarin is geen plaats meer ‘voor landen die een eigen interpretatie aan bepaalde EU-wetten en -verordeningen proberen te geven.’

Het is de vraag of deze Ronde Tafel anno 2022 nog steeds op het podium zou staan als het gaat om transnationale macht en invloed, maar de volgende passage laat in ieder geval zien dat het ook nu nog een partij is om rekening mee te houden.

‘Al op 1 maart, een paar dagen na de start van de Oekraïne-oorlog, had de top van de ERT een bespreking met de presidenten van Duitsland (Scholz) en Frankrijk (Macron) en beide EU-presidenten von der Leyen en Michel om het EU-beleid voor Oekraïne op te tuigen.’

Volledigheid

Voor de volledigheid hieronder de nummers vier tot en met tien:

4) World Business Council for Sustainable Development (WBCSD).

5) Transatlantic Business Council (TBC) (in het oorspronkelijke onderzoek zelf aangeduid als Transatlantic Business Dialogue).

Het artikel van Houben laat in het midden wie er op plaats nummer zes tot en met elf staan. Met uitzondering van nummer acht dan. Die werd in 2010 op de achtste plek ingeschaald. In het onderzoekspaper van Caroll en Sapinski (pagina 523) worden de volgende netwerken gerangschikt (naar ‘coreness’, een cijfer dat tot op de komma de ‘verknooptheid’ in het mondiaal-corporatistisch beleidsnetwerk aangeeft).

6) EU-Japan Business Round Table.

7) Council on Foreign Relations (CFR) International Advisory Board.

8) Word Economic Forum (WEF)

9) Allianz Aktiengesellschaft Holding

10) Suez SA

Verweven

Caroll en Sapinski maken duidelijk dat de netwerken niet alleen op zich meerdere belangengroeperingen, bedrijven en mensen bij elkaar brengen, maar dat de netwerken onderling ook met elkaar verweven zijn. Het is eerder regel dan uitzondering dezelfde sleutelfiguren te zien.

Neem bijvoorbeeld een willekeurige Anne Lauvergeon. Ze was ten tijde van het onderzoek ‘CEO van Suez, Total en Vodafone, lid van de Trilaterale Commissie en de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), directeur van de United Nations Global Compact (UNGC) en bezoeker van de Bilderberg Conferentie.’

De intensiteit van transnationale uitwisseling van beleid en ideeën (‘ideas that shape the future’) door de zogeheten Superklassers is mogelijk alleen maar toegenomen. Velen zullen zich bijvoorbeeld de aanwezigheid van Klaus Schwab op de recente G-2o top in Bali nog herinneren.

Nieuwe wereldorde

Zoals gezegd is het onderzoek alweer even geleden gepubliceerd. Het werd op deze plek toch belicht om de horizon te verbreden voor degenen die zich dreigen blind te staren op het WEF. Niet dat de club van Schwab een kleine speler is overigens, de aandacht komt niet uit de lucht vallen.

Anno 2022 is het voor te stellen dat de Verenigde Naties en al haar vertakkingen vanwege de vele politieke en commerciële partnerschappen een prominente rol zouden krijgen op de landkaart van wereldwijde macht en invloed. Bij het opstellen van zo’n ranglijst hangt veel af van definities an kaders.

Waar staan investeringsmaatschappijen als BlackRock en Vanguard in dit geheel? Heeft de European Round Table of Industrialists (ERT) met de toenemende machtsconcentratie in Brussel nu meer macht dan aan het begin van deze eeuw? Het is goed voor te stellen. 

Hoe dan ook voorzagen de twee sociologen reeds in 2010 een trend: ‘De Franse president (en in die tijd EU-president) Nicolas Sarkozy verklaarde in het najaar van 2008: “Een zeker idee van globalisering loopt ten einde” (Samuel, 2008). En bovendien ligt “een nieuwe vorm van kapitalisme” (Taylor, 2008) in het verschiet. Dan kunnen we met enig vertrouwen voorspellen dat de wereldwijde elite van het ondernemingsbeleid een invloedrijke rol zal spelen in het kaderen van de contouren van het nieuwe regime.’