Verkeerde discussies – Column Pieter Stuurman

Verkeerde discussies

Deze column door Pieter Stuurman verscheen in De Andere Krant van 1 juli

De afgelopen week was er weer veel te beleven in het krankzinnigengesticht dat we de samenleving noemen. Het meest opvallende was natuurlijk dat minister Jetten met droge ogen (hoewel hij zijn slappe lach maar met moeite kon onderdrukken) declameerde dat we 28 miljard moeten gaan afstaan voor 0,000036 graden minder opwarming van de aarde. Zo’n 4000 euro per huishouden dus. Op social media was het een grote hit, en terecht natuurlijk. Absurder kan het bijna niet en het lijkt er sterk op dat er hier opzettelijk wordt aangestuurd op maatschappelijke verontwaardiging en verbijstering. Welke andere reactie zou men hierop hebben kunnen verwachten?

Maar zoals altijd, wordt ook nu de discussie weer afgeleid naar het verkeerde onderwerp. Kennelijk wordt vooral de handelsgeest aangesproken, want waar het publiek hoofdzakelijk over valt is de verwaarloosbare temperatuurwinst afgezet tegen het gigantische bedrag. Dat impliceert dat een dergelijke uitgave wel acceptabel gevonden zou worden als die ‘winst’ bijvoorbeeld 0,36 graden zou zijn. Of 0,036 graden. Of wat dan ook. De werkelijke discussie zou moeten gaan over de vraag of het aanvaardbaar is dat een minister het publiek zomaar voor 28 miljard onteigent (het gaat immers om publiek geld). Onafhankelijk van de schaal van Celsius.

Wie het door heeft, ziet dat deze truc de laatste tijd nogal vaak wordt ingezet. Zo kondigde minister de Jonge deze week aan dat we ons huis niet meer zomaar mogen verkopen, zonder vergunning. Huizen tot 355 duizend euro mogen alleen nog verkocht worden aan mensen die door de overheid worden aangewezen. “Om mensen met lage en middeninkomens een kans te geven”. Direct komt er een discussie op gang, maar die gaat niet over de verwerpelijkheid van een overheid die bepaalt wie waar mag wonen en wie zijn eigendom aan wie mag verkopen. Nee, de discussie gaat over de effectiviteit van de maatregel. En hoe duidelijker het is dat deze maatregel nooit het beweerde effect gaat hebben, hoe feller de reacties. Want het is natuurlijk vanzelfsprekend dat veel mensen hun huis nu boven de 355 duizend gaan aanbieden om de maatregel te omzeilen, en daarmee komen er dus juist minder betaalbare woningen beschikbaar. De beweringen van de Jonge zijn dus openlijk absurd, en dat is de bedoeling. Waar het werkelijk om gaat, de onaanvaardbare bemoeizucht van de overheid, blijft zo buiten beschouwing.

Eerder zagen we dit patroon bijvoorbeeld bij de lockdowns en de mondkapjesplicht. Steeds ging de discussie over de effectiviteit van die maatregelen. Zorgden ze nou wel of niet voor ‘minder besmettingen’ en de kampen vochten het verbaal met elkaar uit. De vraag of het ethisch aanvaardbaar is dat een overheid zich van dit soort vergaande dwang bedient, en zo rigoureus de eigen verantwoordelijkheden (samen met de bijbehorende vrijheden) van mensen afneemt, bleef daardoor onderbelicht. En dat is waar het werkelijk om gaat.

Terugkomend op Jetten: als tegenargument wordt gebruikt dat Nederland maar een klein land is, met maar 17 miljoen inwoners, en dat de temperatuurwinst wel significant zal zijn als alle andere landen evenredig veel geld uitgeven, zodat er over 80 jaar minder ‘klimaatslachtoffers’ vallen (volgens nogal dubieuze rekenmodellen). Een volslagen krankzinnig argument, want veruit de meeste gezinnen op de wereld, verdienen niet eens 4000 per jaar.

En daarmee komen we op een acuut probleem dat nu werkelijk bestaat: armoede. Ruim drie miljard mensen leven in voedselonzekerheid. Meer dan 10% van de wereldbevolking heeft dagelijks levensbedreigende honger, als gevolg van die armoede. Miljoenen kinderen sterven jaarlijks door ondervoeding. Nu! Niet over 80 jaar! En dan roept een volslagen zwakzinnige als Jetten dat alle aardbewoners nog veel meer moeten gaan betalen voor een vermeend probleem dat zich pas over vele decennia zou kunnen gaan manifesteren, en waardoor het probleem dat op dit moment werkelijk en kolossaal is, nog veel erger gemaakt wordt.
Proportionaliteit lijkt een vergeten begrip te zijn, want wij discussiëren er niet over. We zijn slechts verontwaardigd over wat we krijgen voor ons geld.