Fraude in de wetenschap; Esther van Fenema en Joeri Tijdink

Publiceren en creperen; Joeri Tijdink is psychiater en gepromoveerd op onderzoek en fraude in de biomedische wetenschap.

Binnen het medisch wetenschappelijk onderzoek bestaat een duidelijk verband tussen publicatiedruk en wetenschappelijk wangedrag. Publicatiedruk wordt door medisch hoogleraren vaak aangevoerd als een van de redenen waarom zij zich niet houden aan de regels van het spel. Ook spelen persoonlijkheidstrekken hierin een rol. Dit concludeert Joeri Tijdink in zijn promotieonderzoek. “Er wordt veel gepubliceerd in de medische wereld en onderzoekers beklagen zich voortdurend over de stress hiervan. Wij vonden dat de druk om te publiceren kan leiden tot bijvoorbeeld gesjoemel met data.” Tijdink promoveerde 30 juni bij VUmc.

Publicatiedruk is binnen de wetenschap steeds belangrijker geworden. Het gaat hierbij om de druk die wetenschappers ervaren om onderzoek te doen en dat gepubliceerd te krijgen in wetenschappelijke tijdschriften. En dan nog liefst in tijdschriften met een hoge ranking, zodat het meer citaties oplevert. Omdat er geen manier beschikbaar was om deze druk op een betrouwbare manier te meten heeft Tijdink een meetinstrument ontwikkeld waarmee de publicatiedruk in kaart kan worden gebracht.
Burn-out en machiavellisme
Op basis van zijn onderzoek komt Tijdink tot een aantal opvallende resultaten. Allereerst toont hij aan dat publicatiedruk voor wetenschappers mogelijk de reden is om zich niet aan de regels te houden. Daarnaast vond Tijdink een relatie tussen burn-out en publicatiedruk. Bijna 24% van de onderzochte hoogleraren heeft ernstige burn-out-verschijnselen. Publicatiedruk kan hieraan ten grondslag liggen. Tijdink: “Uit ons onderzoek blijkt dat deze hoogleraren bijna alle zeer bevlogen zijn. De mate van druk die zij ervaren is ook afhankelijk van persoonlijke factoren. Hoogleraren zonder kinderen en ouderen die zich al hebben bewezen ervaren minder stress en zullen zich dus naar verwachting beter gedragen.”
Tevens werd gevonden dat machiavellisme, een karaktertrek die wordt gekenmerkt door het vooropstellen van je eigenbelang, geassocieerd is met wetenschappelijke misdragingen.
Negatief en cynisch
Tijdink keek ook naar hoe de onderzoekers de huidige publicatiecultuur beleven. In focusgroepen werden medische wetenschappers gevraagd naar hun ervaringen en visie op de publicatiecultuur. “Veel wetenschappers zijn negatief en cynisch over de huidige cultuur. Ze klagen over slechte samenwerking, moordende competitie en het grote belang van citatiescores bij het beoordelen van hun wetenschappelijke werk.”

Doneer Café Weltschmerz, we hebben uw hulp echt nodig! NL23 TRIO 0390 4379 13