Waar is de nooduitgang? Chinezen en expats willen weg uit China

Door de strenge en langdurige lockdowns van de laatste jaren willen expats maar ook Chinezen zelf steeds vaker weg uit China. Peter de Bie en Mieke van der Weij praatten er op Radio1 over met correspondent Garrie van Pinxteren. Een interessant gegeven, maar het meest opvallende van het gesprek was dat wat er niet gezegd werd.

China voerde de laatste jaren een zero-tolerance coronabeleid uit. Dat betekende quarantainekampen, steden met miljoenen mensen onder huisarrest en toegang tot basisvoorzieningen alleen met een ‘gezondheidspas’. Dat kunnen we in Nederland als op zichzelf staand feit beschouwen. Het gaat echter om een ‘virus zonder grenzen’. Het coronabeleid lijkt internationaal in veel opzichten op elkaar, met een grote rol voor instituten zoals de World Health Organization (WHO).

Parallellen

Het is dus niet zo’n gek idee om te kijken naar parallellen of te zoeken naar alarmbellen wanneer een ander land zo’n strikt beleid uitvoert. Maar dat gebeurt niet. Een half jaar geleden zei Van Pinxteren over Chinese machthebbers: “Ze hebben heerlijke instrumenten in handen die ze echt niet makkelijk weer uit handen zullen geven.” Voor een autoritair regime was de ‘gezondheidsapp’ die het land door corona in het leven had geroepen een geschenk uit de hemel. Kritiek op de overheid? Te vrijpostig in doen en laten? Geen groen vinkje op de app.

Toen vervolgens halverwege juni Chinezen niet meer bij hun bankrekening konden met de ‘gezondheidsapp’ op rood’, merkte Thierry Baudet op: ‘En daarom vinden onze ‘leiders’ de coronapas zo interessant: als burgers iets van plan zijn dat je niet aanstaat, zet je hun QR-codes gewoon op rood en kunnen ze nergens meer heen. Gebeurt nu in China.’ Het is geen observatie die door Van Pinxteren werd opgepikt, zo lijkt het.

Vrijheid bewaken

Het is zomer 2022. Chinezen zien expats, toeristen en andere buitenlandse bezoekers veelal als (potentiële) virusverspreiders. Volgens van Pinxteren wakkert de Chinese overheid die mentaliteit doelbewust aan. Maar niet alleen buitenlanders in China, ook Chinezen zelf willen het land verlaten. Ze voelen zich gevangen en gaan op zoek naar vrijheid.

Die vrijheid wordt op Radio1 niet heel kritisch bewaakt. Een klein kwartier lang vertelde de verslaggever (die tijdens het gesprek heel opgewekt in quarantaine zat even buiten Peking) hoe de vork volgens haar in de steel zit in in China. De wereld heeft te maken met een grensoverschrijdend virus, een mondiaal virusbeleid en een bevolking die wereldwijd tegenover elkaar komt te staan. Ondanks de internationale dimensie blijft het Nederlandse coronabeleid in de studio volledig buiten beschouwing gelaten. De slagzin van de nieuwszender van de publieke omroep luidt ‘Wie luistert, hoort meer.’ Wie goed luistert, hoort ook wat er niet gezegd word.