Waarom veel ongevaccineerde christenen niet overheid of bijbel volgen maar hun verstand

Gereformeerd christelijk Nederland ligt de laatste maanden onder een vergrootglas. De overheid wil ook deze groep overhalen zich alsnog te laten vaccineren, maar mist vaak de autoriteit. Dat komt veelal niet door een dominante Bijbel maar door een kritische geest. De christelijke huisarts Els van Veen: ‘Het is naïef te denken dat de overheid het beste met ons voorheeft.’

Hugo de Jonge noemde vaccinatie in juli van dit jaar ‘een gave uit Gods hand‘ en meerdere malen heeft hij gesproken over vaccinatie als daad van naastenliefde. De voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) Ernst Kuipers, zei: ‘Je zou vaccinatie kunnen zien als een gift van God.’ Het christelijke nieuwsplatform CIP vroeg Van Veen daarop te reageren. Voor de huisarts staat het begrip naastenliefde centraal in haar leven, maar dat betekent niet dat ze het medicijn aanraadt. Ze ziet de claim van naastenliefde als ‘een variant op ‘je neemt een vaccin voor een ander’. Maar een vaccin neem je voor jezelf. Je bent bijvoorbeeld bang om erg ziek te worden van corona, en je neemt een vaccin om jezelf te beschermen.’

Slimme marketingtruc

De vaccinatiedruk vanuit de overheid leunt voor een groot deel op het mantra van ‘bescherm de ander, vaccineer jezelf’. Met gezondheid heeft het weinig te maken, vindt de huisarts die niet anti-vaccinatie of anti-coronavaccinatie is maar vindt dat corona nauwelijks verschilt van de griep. Ze denkt dat het vaccin sommige mensen kan helpen maar is over het geheel genomen terughoudend: ‘We weten nog niet wat de effecten op de lange termijn zijn van deze vaccins. Vooral bij jonge mensen baart mij dat zorgen.’

Ze ziet met de verwijzing naar naastenliefde daarentegen wel een link met de farmaceutische industrie: ‘Het is een slimme marketingtruc van de farmaceut, in mijn ogen. Er is niemand die zo rijk wordt van deze crisis als de farmaceut. Ik ben kritisch opgeleid, we leerden en werden gewaarschuwd voor slimme PR van de medicijnfabrikanten.’

Van Veen staat kritisch tegenover de farmaceutische industrie en de overheid. Dat niet elke christen zich kritisch opstelt komt volgens Van Veen vooral omdat ‘naïviteit een rol speelt.’ Ze ziet bij sommige groepen ‘heel sterk het idee dat de overheid een soort van ‘door God aangesteld is’. Het is, als je er eenmaal van bent overtuigd dat de overheid het goede met ons voorheeft, heel moeilijk om de switch te maken naar twijfel aan de goede intenties.’

Het hierboven genoemde CIP gaf haar collega-arts Alie Hoek- van Kooten de gelegenheid te reageren op haar uitspraken. Zij geeft aan dat ze het volste vertrouwen heeft in de vaccins: ‘Er zijn slechts twee mogelijkheden waardoor corona ophoudt. Dat is of de epidemie zijn gang te laten gaan. Als dan iedereen corona gehad heeft (met vele miljoenen doden), zal het uitdoven. Of vaccineren. Een andere oplossing is er niet.’

Hoek- van Kooten is blij dat de overheid de vaccinatiecampagne coördineert en bevordert: ‘Het vaccineren is een voorbeeld van levensbeschermend optreden van de overheid waar ik blij mee ben.’ Over de financiële belangen die wellicht op de achtergrond meespelen maakt ze zich geen zorgen: ‘Goed om het verdienmodel kritisch te volgen maar geldt dat niet voor alle beroepen tot begrafenisondernemers toe?’

Blauwe ogen

Ook A. C. Uitslag, predikant van de christelijk gereformeerde Eben Haëzerkerk op Urk, geeft zijn mening over de overheid. ‘Het lijkt me niet goed om enkel af te gaan op de blauwe ogen van een minister die vorig jaar toezegde dat het kabinet niet zou kiezen voor vaccinatiedwang,’ zegt hij. Hij toont zich niet alleen sceptisch vanwege het breken van beloftes van overheidswege. Ook het gebrek aan transparantie wekt argwaan: ‘Waarom toont hij niet gewoon concrete cijfers van het RIVM met het aantal gevaccineerde en niet-gevaccineerde coronapatiënten in de ziekenhuizen? Toen Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging) de demissionair minister (van Gezondheid, red.) vroeg naar feitelijke gegevens gaf De Jonge niet thuis…’

Media schilderen christenen soms af als mensen die vooral oog hebben voor de Bijbel en in tegenstelling tot de overheid niet naar de feiten kijken. Van Veen en predikant Uitslag beroepen zich echter niet op de Bijbel of het christendom in hun kritiek op het coronabeleid. Ze stellen vragen naar aanleiding van cijfers, wetenschappelijke claims en uitspraken en beroepen zich daarbij op hun kritische vermogens. Daarom volgen christenen zoals zij hun eigen weg.