Waarom de woke-beweging zich presenteert als underdog maar establishment is

Woke critici zien de academische wereld als een bastion van onderdrukking door het establishment. Ze willen dat van binnenuit veranderen met protest, klankbordgroepen en diversity officers. Daarbij zien ze volgens universitair docenten Steije Hofhuis en Niek Pas een ding over het hoofd: ‘De woke-ideologie is bij uitstek zélf een establishment-fenomeen.’

Hofhuis is docent cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en Pas geeft Franse geschiedenis aan de UvA. Samen schreven ze een brief voor de Opiniepagina van het NRC. Het valt hen op dat de zogeheten woke mindset voet aan de grond heeft gekregen in de academische wereld. Dat is geen goede zaak, menen ze.

Het fenomeen verklaard

De twee academici omschrijven het fenomeen als een ‘bastaard van het postmodernisme.’ In het postmodernisme wordt afscheid genomen van een objectieve werkelijkheid. De sociale realiteit wordt bepaald door iemands eigen achtergrond, wat betekent dat de werkelijkheid niet bestaat. De aanhangers van de woke-beweging hebben dat vertaald naar een analyse waarbij alles bepaalt wordt door machtsrelaties en autoriteit.

Het tweetal legt uit: ‘Elk maatschappelijk domein is doordrenkt van de tegenstelling onderdrukkers versus verdrukten: man/vrouw, wit/zwart enzovoorts. Daarbij wordt een ‘intersectionele’ aanpak nagestreefd die kruisbestuivingen van onderdrukking onderzoekt: een gehandicapte zwarte transgender is slachtoffer omdat ze gehandicapt, zwart en transgender is. In dit binaire schema staat tegenover deze lagen van achterstelling ook een dader: de heteroseksuele witte cis-man.’

Zorgelijk

De gesimplificeerde beschouwing van macht en maatschappelijke verhoudingen worden als oorzaak gezien van complexe zaken zoals inkomensongelijkheid tussen mannen en vrouwen. De oppervlakkige methode van analyse is ‘ronduit zorgelijk’ op Angelsaksische universiteiten, menen Hofhuis en Pas. Ze voegen daaraan toe: ‘In Nederland is de situatie minder ernstig, maar onze internationaliserende academische wereld absorbeert deze ontwikkelingen razendsnel.’

Ze zien een toename aan klankbordgroepen, task forces en diversity officersyoutyou op de Nederlandse universiteiten die zorgen voor ‘een nieuw ideologisch casco van trainingen en gedragscodes waar onderwijsmodules, onderzoeken en handboeken vervolgens invulling aan geven.’ Door die werkwijze ontstaat er een voortdurende tellen en turven van mensen ‘op basis van ras, gender of seksuele oriëntatie.’

Begin oktober verscheen er in het Amsterdamse universiteitsblad Folia een artikel over de dievsrsiteitstoolkit op de UvA. Lees daar hier meer over.

Woke is establishment

‘Universitaire studenten en medewerkers krijgen een steeds diversere achtergrond en dat is alleen maar wenselijk,’ stellen de auteurs van het artikel. De simplistische benadering van diversiteit doet echter weinig recht aan de werkelijkheid en is daarmee ongeschikt voor de wetenschap.

Het zit echte diversiteit zelfs in de weg, menen ze. In plaats van een breed palet aan achtergronden en visies op de universiteit, sluipt er een eendimensionaal wereldbeeld de universiteit in: ‘Zelden tot nooit gaat het over diversiteit in meningen, geografie of politieke voorkeur. Het verlichtingsideaal van een open en inhoudelijk academisch debat komt zo onder druk te staan.’

Pas en Hofhuis openen hun opiniestuk met de Belgische schrijfster Aya Sabi: ‘de ‘woke-ideologie’ vormt geen gevaar voor de academische vrijheid. Integendeel, het geeft onderdrukte groepen een stem en biedt ‘het wederwoord binnen onze instellingen.’ Het woke gedachtegoed is volgens de schrijvers echter meer dan een kritisch tegengeluid. Het vindt steeds meer ingang bij belangrijke instituten rond het Academisch onderwijs. De EU, de minister, de KNAW en de NWO zijn daar volgens hen voorbeelden van. Ze concluderen daarom: ‘Nog steeds klinkt het narratief van de underdog maar de woke-ideologie is bij uitstek zélf een establishment-fenomeen.’ Dát verdient een weerwoord.

Voor wie bovenstaand verslag over Woke net iets te serieus vond, kan hieronder terecht.