Hoe Amazon woorden als ‘vakbond’, ‘slavenarbeid’ en ‘loonsverhoging’ wil verbannen van de werkvloer

Daags nadat werknemers de eerste Amazon-vakbond van het land wisten op te richten in New York, kwamen er berichten naar buiten dat het miljardenbedrijf verdere vereniging van haar arbeiders aan banden wil leggen. Via een interne app zouden zij elkaar binnenkort berichten moeten kunnen sturen voor meer ‘productiviteit’ en ‘geluk op de werkvloer.’ Wanneer iemand woorden zoals ‘vakbond’, ‘compensatie’, ‘ethiek’, of ‘minimumloon’ intikt, wordt het bericht niet verzonden.

In november van vorig jaar bespraken topmensen van de logistiekgigant de lancering van een berichtenapp die moest zorgen voor meer ‘productiviteit’ en geluk op de werkvloer.’ De arbeidsvreugde kan, waar ter wereld men ook komt, vaak verhoogd worden met kortere werktijden, minder controle, meer autonomie of een lichtere werklast. Bij Amazon, dat vorige zomer alleen WalMart nog voor zich moest dulden als Amerika’s grootste private werkgever, denken ze daar anders over. Het bedrijf ligt al jaren onder vuur vanwege de zware arbeidsomstandigheden: lange diensten, gebrek aan pauzes, onveilige situaties en een te hoge werkdruk. Journalist Alan Selby werkte undercover bij een vestiging in Engeland. Hij drukte het een jaar of vijf geleden zo uit: ‘Het personeel is als vee dat de robots moet dienen.’ Het feit dat ook het woord ‘wc’ niet is toegestaan, is waarschijnlijk te herleiden tot geruchten dat werknemers in flessen plassen om de tocht naar de wc (we spreken over enorme hallen) te besparen en op die manier dan toch nog hun targets te kunnen halen.

Het nieuwe communicatiemiddel is nog niet in werking. Het bevindt zich nog in de testfase, laat het bedrijf weten. Volgens woordvoerders zullen veel van de woorden die The Intercept publiceert in haar artikel nog nader worden bekeken. ‘Wanneer we de werknemers vrij laten in wat ze kunnen schrijven, riskeren we dat de motiverende teksten (waar de app voor is ontworpen, red.) zich vertalen naar negatieve gevoelens voor de lezers en ontvangers ervan,’ geeft een document over het pilotprogramma aan.

David en Goliath

Enkele dagen voor het nieuws van The Intercept over de woordfilter van Amazon, boekte David een overwinning op Goliath: het lukte een groep werknemers in New York een vakbond op te richten. De eerste van het land. Ondanks tegenwerking van het bedrijf zelf dat de vorming van vakbonden al jaren tegenwerkt. Alleen al in 2021 gaf Amazon meer dan vier miljoen dollar uit aan consultants om de oprichting van een vakbond dwars te zitten. David is in dit verhaal Christian Smalls, een 33-jarige man die twee jaar geleden werd ontslagen door zijn werkgever. De grote webwinkel werd in interne memo’s omschreven als ‘niet slim of welbespraakt.’ Nu is hij terug als held voor velen. Hieronder een overzichtelijk verslag van tien minuten van de strijd van Amazon-werknemers voor een vakbond, hoe ze werden gemonitord en tegengewerkt, en hoe ze uiteindelijk hun doel bereikten.