Inflatie: wie betaalt de rekening? ‘Gesubsidieerde Tesla-bezitters betalen niets’

De inflatie was in jaren niet zo hoog. Het kabinet sleutelt met tegemoetkomingen en belastinghervormingen om de stijgende prijzen het hoofd te bieden, maar de laagste inkomensgroepen worden daarbij over het hoofd gezien. Mahir Alkaya, Tweede Kamerlid van de SP, vindt het onrechtvaardig: ‘Gesubsidieerde Tesla-bezitters betalen niets.’

De prijs van benzine en diesel steeg de laatste maanden hard naar 2,15 euro per liter, huizenprijzen stegen met 15 procent in een jaar (2021) en ook de dagelijkse boodschappen worden duurder. De energierekening gaat ook snel omhoog, in het najaar werden veel consumenten opgeschrikt door exploderende gasprijzen.

Moeilijke tijden

Snel oplopende inflatiecijfers houden veel mensen bezig. Voor de een is het vervelend en betekent het een aanpassing van de uitgaven, een ander komt echt in de knel. Maar liefst twee miljoen huishoudens gaan moeilijke tijden tegemoet, meldde Nibud-directeur Arjan Vliegenthart onlangs.

Het kabinet was niet voorbereid op de inflatie. Sophie Hermans, fractievoorzitter van de VVD, wou eerst het rapport van het Centraal Planbureau van komende maart afwachten alvorens toezeggingen te doen over ingrepen. Dat zei ze in het Kamerdebat van 18 januari j.l.

Onrechtvaardig

Veel politici wachten niet af en vragen leden van het Kabinet met spoed te kijken naar de mensen die in de problemen komen door de economische omstandigheden. SP-Kamerlid Mahir Alkaya vindt de belastingen voor autobezitters onrechtvaardig. Hij vroeg Marnix van Rij, staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst, waarom mensen én accijns én belasting moeten betalen aan de pomp.

‘Belasting over belasting,’ in de woorden van de socialistische parlementariër. ‘SP vindt dat de belastingen rechtvaardig moeten zijn. Dat is nu dus niet zo.’ Hij maakte zijn punt door een vergelijking te maken met Tesla-bezitters, over het algemeen (zeer) vermogende mensen: ‘Gesubsidieerde Tesla-bezitters betalen niets.’

Brandstofprijzen stijgen de pan uit. Belangrijke oorzaak? In ons land betaal je aan de pomp belasting over belasting, namelijk BTW over accijns…

SP vindt dat belastingen rechtvaardig moeten zijn. Dat is nu dus niet zo. Gesubsidieerde Tesla-bezitters betalen niets. #vragenuurtje pic.twitter.com/j1TLjXSORD

— Mahir Alkaya (@MahirAlkaya) February 1, 2022

Kinderopvang

Een andere uitgavenpost van veel mensen is de kinderopvang. Het Kabinet gaf aan om het toegankelijker te maken en sprak zelfs van gratis kinderopvang. In de praktijk zullen huishoudens met een verzamelinkomen tot 20.000 euro echter 146 euro méér gaan betalen. De inkomensgroepen daarboven gaan er allen wel op vooruit. Senna Maatoug, Kamerlid voor GroenLinks, stelde hier vragen over aan Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Omdat het minimumloon omhoog gaat, kunnen de minstbedeelden ook meer betalen, was de motivatie van de minister.

Gezien het bredere economische plaatje was dat een vreemd antwoord, vond betrokken burger Jan Timens: ‘Zit er met stomme verbazing naar te kijken.’ PvdA-kamerlid Gijs van Dijk reageerde ook op Twitter en scheef: de laagste inkomens gaan juist meer betalen. Dat kan niet de bedoeling zijn. Het moet eerlijker.’

Zit met stomme verbazing naar het vragenuurtje te kijken.@SennaMaatoug vraagt waarom de laagste betaalden het meest moeten betalen.@karienvangennip antwoord: omdat het minimumloon omhoog gaat!
Oftewel: laat de laagst betaalden er niet op vooruit gaan!#kinderopvangtoeslag pic.twitter.com/bVXqQX3B1D

— Jan Timens (@JanTimens) February 2, 2022

Welvaartsverdeling

Acties zoals die van Alkaya en Maatoug proberen de gaten in de begroting van mensen met een kleine portemonnee te dichten. Dat is een teken van solidariteit of zelfs liefdadigheid, kan men zeggen. Anderen zien dat niet zo. Het feit dát er een grote groep is die moeilijk rond kan komen, heeft volgens politieke partijen zoals de SP, GroenLinks en PvdA te maken met een onrechtvaardige  inkomensverdeling die zorgt voor groeiende ongelijkheid in het land.

Arbeid wordt relatief zwaar belast en vermogen minder. Aan de ene kant is er een groep mensen met een eigen huis en/of aandelen en zij profiteren van stijgende huizenprijzen en een gunstige beurskoers. Ze werken niet voor geld maar laten het geld voor hen werken, meent een andere groep met een kleinere beurs zonder toegang tot kapitaal. Daarom zet een aantal oppositiepartijen een stap terug en werken ze aan een plan om dat recht te trekken. Ze vormen een minderheid in de Tweede Kamer. Of ze steun krijgen van de rest van de Kamer is niet duidelijk. Eerder is gebleken dat de oppositie, hoewel in een minderheid, wel degelijk invloed heeft op de agenda. Het klimaatbeleid is daar een goed voorbeeld van.

Zorgen de nieuwe plannen inderdaad voor een eerlijkere verdeling? Arno Wellens vindt dat de partijen  iets cruciaals over het hoofd zien: ‘Spaargeld is geld dat je hebt verdiend maar nog niet hebt uitgegeven. Als je wat wilt doen, kijk dan naar de pretbox 3. Daar zitten de woekerwinsten op huizen.’

Tot slot hieronder een aflevering met Nibud-directeur Arjan Vliegenthart, precies drie jaar geleden uitgezonden. Het gesprek gaat met name over de hoofdstad, maar het thema armoede en sociale verhoudingen in de maatschappij is voor heel het land relevant.

Over de armoede en sociale spanningen in Amsterdam; Arjan Vliegenthart en Sander Boon