Zwart-wit politiek leidt tot derde Wereldoorlog: het roer moet om

De oorlog in Oekraïne is niet gerechtvaardigd maar wel uitgelokt door het Westen. De Russische president Vladimir Poetin moet een uitweg geboden worden en daar is diplomatie voor nodig, geen wapens. Sancties helpen niet en leiden alleen maar tot meer lijden en rancune. Kortom: het roer moet om.

In de verslaglegging rond de oorlog worden de zaken soms te simpel voorgesteld: Rusland fout- Oekraïne goed. Ruslandkenners en oud- correspondenten, van Karel van Wolferen en Marie-Thérèse ter Haar tot Wierd Duk, proberen daar nuances in aan te brengen. Ze geven aan hoe Rusland zich bedreigd voelt. Door de uitbreiding van de NAVO naar het Oosten, militaire allianties van de Verenigde Staten met omliggende landen en de toenadering van de Europese Unie tot landen zoals Oekraïne. Rusland ziet zijn eigen soevereiniteit en geopolitieke macht in gevaar komen.

Jubelend

Wat men ook denkt van de stijl van Poetin, de politiek of cultuur van het grote land oostwaarts, het woord ‘provocatie’ is gezien de beschreven ontwikkelingen niet heel vergezocht. Maar hoe nu verder? In een kort artikel beschrijft Phyllis Bennis wat een mogelijke uitweg uit het conflict kan zijn. Hij schrijft voor Foreign Policy in Focus, een activistische denktank gericht op vreedzame internationale verhoudingen.

Ten eerste: geen economische sancties. Alleen maar meer mensen zullen erdoor lijden. De meerderheid van de Russen wil ook geen oorlog, maar zal zo nog meer de dupe worden van de machthebbers in hun land, die het nog altijd aan niets zal ontbreken. Bovendien kunnen sancties protest uitlokken onder de eigen bevolking, en de oppositie zal worden vervolgd. Ten tweede: geen troepen en geen wapenleveranties aan Oekraïne. Meer wapens leiden tot meer geweld in een oorlog die Rusland, eenmaal begonnen, niet zomaar zal opgeven.

De-escalatie dus. Volgens Wybren van Haga, politicus van Belang van Nederland, is dat heel wat anders dan de politiek die de Nederlandse regering bedrijft. ‘Een minister die jubelend meldt dat ze anti-tankwapens en 200 Stingers naar oorlogsgebied stuurt. Met een leuke emoticon erbij. Als een kind dat met een handgranaat speelt…,’ deelt hij op Twitter.

De nieuwe bestuurscultuur op het Ministerie van Defensie… @mindef
Een minister die jubelend meldt dat ze anti-tankwapens en 200 Stingers naar oorlogsgebied stuurt.
Met een leuke emoticon erbij.
Als een kind dat met een handgranaat speelt…#BelangVanNederland pic.twitter.com/C22Yc9P7Fr

— Wybren van Haga (@WybrenvanHaga) February 28, 2022

De rode knop

Van Haga ziet een roekeloze politiek waar diplomatie en voorzichtigheid geboden is. Helemaal wanneer men ervan uitgaat dat Poetin onberekenbaar is en ‘de rode knop’ onder handbereik heeft, zoals in veel media te horen is. Zo vroeg Twan Huys aan journalist Steven Lee Myers in het tv-programma Buitenhof suggestief: ‘Was Poetin irrationeel toen u hem ontmoette?’ Pieter Waterdrinker deed zijn verhaal op Radio1: “In Rusland is de gekte aan de macht,” en “de vraag is of Poetin wel helemaal normaal is en normaal kan reageren,” aldus de tot voor kort in Rusland woonachtige schrijver.

Samen

Jarenlang stond Poetin bekend als de ondoorgrondelijke strateeg, de schaker met geduld. Dat beeld is gekanteld. Wie is hij nu echt? Dat is een vraag die de moeite waard is om te onderzoeken, maar het is te makkelijk om alles af te schuiven op de ‘instabiliteit’ of ‘gekte’ van een politiek leider. We moeten ook naar onszelf kijken: “Europa is voor meer dan de helft schuldig aan de huidige situatie,” zoals Ter Haar onlangs zei tijdens een lezing bij Café Weltschmerz. Bovenal moet er samen een weg gevonden worden, er zit niets anders op voordat niet alleen Rusland en Oekraïne maar de hele wereld in een oorlog gezogen wordt.