De Chinese repressie van moslims en christenen; column Önder Kaya

Nadat het communistische China in 2001 toetrad tot de Wereldhandelsorganisatie (WTO), dachten velen dat China niet alleen kapitalistisch zou worden, maar zich ook zou ontwikkelen tot een liberale democratische rechtsstaat. Dat alles bleef uit, stelt Önder Kaya, maar China profiteerde immens van haar integratie in de wereldeconomie. China ontwikkelde zich sinds 2001 van een economie met een BNP van 1,4 biljoen dollar tot een land met een economie van bijna 14 biljoen dollar, een vertienvoudiging. Ter vergelijking: in 2001 was de economische omvang van Nederland 430 miljard dollar, tegenover 910 miljard dollar in 2018; ‘slechts’ een verdubbeling is.
De afgelopen jaren hebben de Chinezen de stelselmatige repressie van minderheden in de provincies Tibet en Oost-Turkestan/Xingjiang, die al sinds de Chinese invasie van die gebieden in de jaren vijftig gaande zijn, geïntensiveerd. Oost-Turkestan/Xingjiang heeft een bevolking van twintig miljoen inwoners, waarvan de helft bestaat uit Han-Chinezen, die sinds de jaren vijftig het gebied zijn gaan koloniseren op initiatief van de Communistische Partij in Peking. Het gebied heeft een belangrijke strategische functie voor China. Het is een gebied waar het land militair kwetsbaar is en waar haar nieuwe zijderoute naar Europa en Afrika langs loopt.
Door de omvolking van het gebied zijn er sinds de jaren vijftig spanningen ontstaan tussen Oeigoeren en Chinezen. Kaya stelt dat Peking probeert Oeigoeren, christenen en andere minderheden sindsdien te assimileren in de Chinese taal en cultuur (sinificatie of verchinezing). In 2009 kwam het tot onlusten tussen de islamitische Oeigoeren en Han-Chinezen en werden massaal en onafgebroken Oeigoeren zonder rechtszaak of aanklacht ingerekend. Het gebied is volgens Kaya sinds 2009 omgeturnd tot een soort Orwelliaanse dystopische politiestaat, waar alles en iedereen massaal wordt gevolgd met camerasystemen, gezichtsherkenningstechnologie en algoritmes om gedrag te voorspellen en politieke controle uit te oefenen. Moslims en christenen worden er massaal, zonder gegronde redenen, opgepakt en naar ‘heropvoedingskampen’ gestuurd. Sinds hardliner Quanguo in 2016 werd aangesteld – iemand die voorheen bestuurder en partijsecretaris was in Tibet – is de internering scherp toegenomen. Volgens het Pentagon zijn tegenwoordig 3 miljoen Oeigoeren, Kazachen, Kirgiziër, Hui en christenen door de Chinezen opgesloten in concentratiekampen. De hoogst controversiële kroonprins van Saoedi-Arabië, Mohammed bin Salman, prees China onlangs voor haar openbare veiligheid en haar “contraterroristische acties”.
Önder Kaya pleit ervoor Oeigoeren, christenen en overige geïnterneerde minderheden hartgrondig te steunen en diplomatieke druk te zetten om de Chinese repressie een halt toe te roepen. “We weten allemaal hoe machtig China is geworden de afgelopen twintig jaar en dat ze een expansionistische strategie volgen richting Europa met het ‘One Belt, One Road’-initiatief, de Nieuwe Zijderoute,” stelt Kaya. “China koopt havens, legt nieuwe havens aan in Azië, Afrika en Europa en revitaliseert handelsroutes tot aan Rotterdam over land en zee.
Kaya zegt te twijfelen of het verstandig is om de Chinezen direct te confronteren; vooral gezien het feit dat de Chinezen hun aanwezigheid in Europa en ook in Nederland de komende tijd zullen vergroten. Ook Turkije, dat zelf volgens Kaya te maken heeft met een marxistische terreurgroepering binnen de eigen landsgrenzen met contacten met China, zou China volgens Kaya niet direct moeten confronteren. Kaya: “Er staat een eeuw aan economische vooruitgang op het spel als de confrontatie met de Chinezen terugslaat”.
Het kabinet Rutte bracht vorig jaar al naar buiten dat de Nederlandse overheid werkt aan een strategie om te voorkomen dat China steeds meer Nederlandse bedrijven overneemt en Nederland bespioneert en steelt, zoals onlangs bleek bij ASML. “Uiteindelijk zouden we vooral druk moeten uitoefenen op onze bondgenoot Verenigde Staten om de massale repressie van minderheden in het oosten van China aanhangig te maken”, aldus Kaya. Volgens Kaya verkeren de VS al in handelsoorlog met China en zijn zij het uitgelezen land om te verzoeken de repressie te beëindigen.