Een nieuwe lente, een kakofonie – Column Maria Elisar (Docent)

Maria Elisar is als docent Nederlands werkzaam in het voortgezet onderwijs. Vanaf heden zal zij eens in de zoveel tijd een artikel schrijven voor Café Weltschmerz, waarbij zij haar achtergrond inzet om een bepaald thema te bespreken of te duiden.

Een nieuwe lente, een kakofonie

Op dinsdag 21 maart begon de lente. Ook in de Tweede Kamer werd hier aandacht aan besteed tijdens het wekelijkse ‘Vragenuur’. De minister voor primair en voortgezet onderwijs, Wiersma, kreeg vragen over het lespakket ‘Lentekriebels’ van Expertisecentrum Rutgers.

Behalve Forum voor Democratie maakten ook DENK, de SGP en de PVV zich ernstige zorgen over de inhoud van de lessen aan jonge kinderen over seksualiteit en diversiteit. De partijen gaven aan dat er veel vragen zijn van ouders, dat er sprake is van maatschappelijke onrust en dat er ouders zijn die hun kinderen deze week thuis houden. Verwijzend naar de kerndoelen voor het onderwijs gaf de minister aan dat het goed is dat kinderen leren hun grenzen aan te geven, dat ze weten wat verliefdheid is en dat je verliefd mag worden op wie je wilt en dat alle kinderen daar respectvol mee leren omgaan. Opvallend genoeg had de minister het lesmateriaal van Expertisecentrum Rutgers niet tot zijn beschikking en hij gaf aan dat hij weliswaar geprobeerd had toegang te krijgen, maar dat dit nog niet gelukt was. Wel benadrukte hij meerdere malen dat Rutgers niet verbonden is aan het ministerie van OCW en dat het betreffende materiaal beslist niet afkomstig is van het ministerie.

Al vrij snel werd vervolgens duidelijk dat de minister geen idee heeft wat er speelt. Hij verschool zich achter algemeenheden wijzend op het feit dat de lessen passend moeten zijn bij de leeftijd en dat de lessen gebaseerd zijn op wetenschappelijke inzichten. Als ouders zich zorgen maken over het feit dat bepaalde aspecten van de seksuele voorlichting in een te vroeg stadium aan hun kinderen worden aangeboden dienen zij hierover in gesprek te gaan met de school, omdat de school immers zelf
bepaalt hoe dit materiaal wordt aangeboden en wat de grenzen zijn. Sterker nog, dat scholen hier verantwoordelijk voor zijn! Ouders dienen hier alert op te zijn en bij signalen van verkeerd gebruik van het lespakket melding te maken bij het klachtenloket van de inspectie.

Om te beginnen is het goed te weten dat Expertisecentrum Rutgers in 2023 zo’n 2,4 miljoen aan subsidie krijgt van de Nederlandse Staat (De Andere Krant, 18 maart 2023). Daarnaast is het interessant om eens nader te bekijken waar deze ontwikkeling rondom seksuele vorming, genderidentiteit en genderideologie binnen het onderwijs vandaan komt. Deze vraag leidt al vrij snel naar een document uit 2009. ‘De International Guidelines on Sexuality Education’ zijn gepubliceerd door de United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) in samenwerking met andere VN-agentschappen, waaronder UNICEF, het United Nations Population Fund (UNFPA) en de World Health Organization (WHO).

Het oorspronkelijke document uit 2009 met de Nederlandse titel ‘ De internationale richtlijnen voor seksuele voorlichting’ is in 2018 herzien en bijgewerkt en vervolgens opnieuw gepubliceerd als ‘De internationale technische richtlijn voor seksuele voorlichting’. Het betreffende document is dus opgesteld door UNESCO en verwijst naar en maakt deel uit van de Sustainable Development Goals. Hieronder volgt een aantal citaten van de leerdoelen uit de richtlijnen geordend op leeftijdsgroep:

Leerdoelen voor niveau I (5-8 jaar)
“Meisjes en jongens hebben privé-lichaamsdelen die prettig kunnen aanvoelen als ze door zichzelf worden aangeraakt.”(blz. 43)
“Het is natuurlijk om delen van het eigen lichaam te verkennen en aan te raken.” (blz. 48)
“Lichamen kunnen goed voelen als ze worden aangeraakt.”(blz. 48)
“Het aanraken en wrijven van iemands geslachtsdelen wordt masturbatie genoemd.” (blz. 48)
“Masturbatie is niet schadelijk, maar moet privé worden gedaan.” (blz. 48)

Leerdoelen voor niveau II (leeftijd 9-12)
“Zowel mannen als vrouwen kunnen seksueel genot geven en ontvangen.” (blz. 43)
“Relatie tussen opwinding en vaginale smering, erectie van de penis en ejaculatie.” (blz. 44)
“Veel jongens en meisjes beginnen tijdens de puberteit te masturberen.” (blz. 44)
“Stappen voor correct gebruik van condooms.” (blz. 51)
“Definitie en functie van een orgasme.” (blz. 49)

Iedere (basis)school in Nederland is verplicht aandacht te besteden aan de LGBT(QI)-acceptatie. Dit is opgenomen in kerndoel 38 voor het basisonderwijs ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’. Stichting Leerplan Ontwikkeling streeft naar een ‘doordacht curriculum’ en werkt in opdracht van OCW . Een bezoek aan de website laat zien dat kerndoel 38 is opgesplitst in een aantal onderdelen. “De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.” Vervolgens blijkt dat het eerste onderdeel ‘geestelijke stromingen’ vrij nauwkeurig is uitgewerkt onder de noemer ‘zingeving’. Bij de onderdelen ‘seksualiteit’, ‘diversiteit’ en ‘seksuele diversiteit’ is het volgende te lezen: “De onderdelen seksualiteit, welzijn en seksuele rechten, sociale en culturele invloeden zijn behalve de inhoudslijn niet verder uitgewerkt.”
Een niet te missen disclaimer geeft het volgende aan:

“Scholen zijn verplicht aandacht te besteden aan de inhouden van kerndoel 38 maar mogen zelf kiezen welke leerlijnen en tussendoelen per bouw zij formuleren. Deze leerlijnen en tussendoelen zijn voorbeeldmatige, niet verplichte, uitwerkingen die scholen kunnen gebruiken om hun onderwijs vorm te geven. Deze leerlijnen en tussendoelen zijn in 2012 ontwikkeld met Rutgers, expertisecentrum seksualiteit, en afgestemd met leraren.”

In het lespakket ‘Lentekriebels’ van Expertisecentrum Rutgers komen kerndoel 38 en Unesco’s ‘International Technical Guidance on Sexuality Education’ volledig tot bloei.