Geen corona maar cyberterreur in laatste roman Houellebecq

Over twee maanden kiest Frankrijk een nieuwe president. Wie Frankrijk wil begrijpen kan de Franse schrijver Michel Houellebecq erbij pakken, want in zijn boeken is de samenleving de hoofdpersoon. Zijn laatste boek ‘Anéantir’ speelt zich af 2026/2027. Wat schetst de auteur die, volgens sommigen op profetische wijze, eerder onder meer het boerenverzet en de opkomst van de Islam in de nationale politiek beschreef?

Over vijf jaar is ‘politiek links’ verdwenen, de kloof tussen arm en rijk nog groter, en de verdeeldheid tussen radicale katholieken, Groenen, extreemlinks en -rechts zorgt voor een samenleving van los zand. Iedereen leeft ondertussen onder het juk van neoliberaal beleid en denken. Wie Houellebecq leest, leest en passant over mondiale economische ontwikkelingen waar ‘de witte man’ van vijftig verzuipt in een betekenisloos leven: religie en familiebanden zijn er ver te zoeken zijn en carrière, magnetronmaaltijden en liefdeloze seks moeten de leegte opvullen. Tevergeefs. Wie de Fransman leest moet wel bestand zijn tegen een flinke dosis zwartgalligheid.

Cyberaanslagen

Hoe ziet de verweesde samenleving er over een half decennium eruit? De technologie is nog verder gevorderd en de burger nog meer uit elkaar gespeeld. Wanneer technologisch geavanceerde aanslagen – onder meer op containerboten en een Deense spermabank- de gemoederen bezighouden, volgen de politici slechts de communicatiebureaus en spindoctors. Henk Pröpper van De Volkskrant: ‘Gewapend met de jongste peilingsresultaten, met hun algoritmen en beïnvloedingsstrategieën gaan ze de werkelijkheid te lijf, niet gehinderd door enig vooruitzicht dat verder strekt dan enkele dagen. En de politici volgen.’

Wat de Pr-campagnes betreft is er misschien niets nieuws onder de zon, het type (cyber)aanslagen die de gemoederen bezig houden zijn dat wel. Over corona geen woord in de roman. Indirect speelt de huidige president Emmanuel Macron ook een rol. De fictieve president uit ‘Anéantir’ lijkt volgens recensenten wereldwijd veel op de actuele. In de roman doet hij bewust een stapje terug en kiest een  zwakke kandidaat als opvolger zodat hij daarna glorieus terug kan keren op zijn post. Of dat pure fictie is of uit het leven gegrepen, is nog onduidelijk: de populariteit van Macron daalt en hij heeft zich (daarom) nog niet kandidaat gesteld.

De Nederlandse vertaling van ‘Anéantir’ verschijnt naar verwachting eind 2022 bij de Arbeiderspers. Vanwege de populariteit van Houellebecq en die discussie die zijn werk altijd oproept, besteedden ook Nederlandse en andere niet-Franse media aandacht aan de nieuwste uitgave van de romancier.